Droga Redakcjo!
W niedługim czasie zamierzam zawrzeć sakramentalny związek małżeński w Kościele katolickim. Aby zdążyć ze wszystkimi formalnościami, razem z moją przyszłą żoną zgłosiłem się już do proboszcza naszej parafii. Okazało się, że nie od razu mogliśmy wszystko załatwić. Dowiedzieliśmy się, że w ciągu trzech miesięcy do zawarcia ślubu musimy zgłosić się
jeszcze raz na tzw. kanoniczne badanie narzeczonych. O co w tym badaniu chodzi?
Najogólniej rzecz ujmując, kanoniczne badanie narzeczonych można określić jako duszpasterskie czynności poprzedzające zawarcie małżeństwa. Mają one na celu ustalenie, czy nie istnieją okoliczności uniemożliwiające ważne i godziwe zawarcie małżeństwa przez konkretnych narzeczonych. Dochodzenie przedślubne obejmuje również egzamin narzeczonych i ogłoszenie zapowiedzi. Obowiązkiem duszpasterza jest sumienne zbadanie, czy narzeczeni posiadają aktualną prawno-kanoniczną zdolność do zawarcia małżeństwa w Kościele katolickim. Przedmiotem kanonicznego dochodzenia przedmałżeńskiego jest spisanie odpowiedniego protokołu.
W trakcie przedmałżeńskiego dochodzenia najpierw ustala się tożsamość narzeczonych. Dokonuje się to zwyczajnie na podstawie publicznych dokumentów: dowodu osobistego, paszportu lub innego publicznego dokumentu zaopatrzonego w fotografię, podającego miejsce i datę urodzenia.
Następnie duszpasterz ustala, czy strony są stanu wolnego. Odbywa się to w oparciu o ważne i aktualne świadectwo chrztu św. narzeczonych. Warto przy tej okazji wyraźnie zaznaczyć, że dokument świadectwa chrztu do zawarcia małżeństwa w Kościele katolickim zachowuje swoją ważność przez sześć miesięcy od daty jego wystawienia. Stan wolny narzeczonych zostaje następnie poświadczony oficjalnym dokumentem potwierdzającym wygłoszenie zapowiedzi przedmałżeńskich. Świadectwo wygłoszonych zapowiedzi powinno zawierać wyraźną adnotację, że te zostały zgodnie z prawem wygłoszone i że nie zapodano żadnych informacji o istnieniu ewentualnych przeszkód kanonicznych do ważnego i godziwego zawarcia małżeństwa. Sposób głoszenia zapowiedzi został określny następująco: poprzez umieszczenie ich na piśmie w gablocie ogłoszeń parafialnych przez osiem dni, tak, by ich głoszenie obejmowało przynajmniej dwie niedziele lub niedzielę i uroczystość obwiązującą. W innej formie można zapowiedzi wygłosić ustnie i przynajmniej dwukrotnie podczas liczniej uczęszczanych nabożeństw parafialnych – w niedzielę lub uroczystość obowiązującą.
W toku badania przedślubnego duszpasterz powinien przekonać się, tzn. zdobyć moralną pewność, że narzeczeni znają wystarczająco naukę Kościoła o małżeńskim przymierzu. Chodzi o dowiedzenie się, czy nupturienci posiadają tzw. wiedzę konieczną o świętości sakramentu małżeństwa, jego jedności i nierozerwalności oraz sakramentalnej godności. Chodzi także o to, by narzeczeni byli świadomi prawdy o istotnych obowiązkach małżeńskich i posiadali aktualną zdolność do ich przyjęcia i wypełnienia. Dokumentami towarzyszącymi w osiągnięciu przez duszpasterza tejże pewności moralnej są: świadectwo bierzmowania, świadectwa z nauki religii, świadectwo z katechezy przedślubnej oraz zaświadczenie z katolickiej poradni życia rodzinnego.
Wydawać by się mogło, że to zbyt dużo formalności. Należy jednak zwrócić uwagę, że małżeństwo – zakładana rodzina – jest podstawową komórką społeczną. Jest zatem też dobrem publicznym całego społeczeństwa, w tym Kościoła. Tak jak państwo w wymiarze prawno-cywilnym dba o ważność zawieranych małżeństw, tak również Kościół zabiega o to samo w wymiarze prawno-kanonicznym.
Ks. Wiesław Mazurowski
„Pielgrzym” 2017, nr 7 (713), s. 8