Jak rozumieć wyjątek, o którym mówi Jezus?
Jezus stanowczo przeciwstawia się rozwodom. Św. Mateusz zanotował jednak jeden wyjątek w nauczaniu Pana: „Każdy, kto oddala swoją żonę – poza wypadkiem nierządu – naraża ją na cudzołóstwo; a kto by oddaloną wziął za żonę, dopuszcza się cudzołóstwa” (Mt 5,32). Jak rozumieć zwrot „poza wyjątkiem nierządu” (parektos logou porneias) i podobny do niego w Mt 19,9 (epi porneia)? Jest to kalka casusu erwat dabar, czyli „czegoś odrażającego” (nie wiadomo jednak, czego konkretnie), co pozwalało mężowi na oddalenie żony według Pwt 24,1. Nie chodzi tu raczej o cudzołóstwo, bo ten grzech określano w grece innym terminem (moicheia) ani – wbrew temu, co sądzili Ojcowie Kościoła – o niewierność małżeńską. Ów wyjątek, odnosi się najprawdopodobniej do przypadku związków kazirodczych. Przez Prawo Mojżeszowe były one zakazane (por. Kpł 18,6–18; por. też 1 Kor 5,1), ale wśród pogan nierzadko praktykowane (np. ze względów majątkowych). Żydom nie wolno było zawierać małżeństw między członkami rodziny, a jeśli takowe przypadki zdarzały się wśród pogan, to po przyjęciu przez nich chrztu można było lub należało je zerwać, bo i tak były one nieważne. Nie o rozwód zatem chodziłoby w klauzuli Mateuszowej, lecz o rozejście wskutek stwierdzenia nieważności małżeństwa. Potwierdzałby to użyty w Ewangelii czasownik apolyo oznaczający „oddalić”. Niektórzy egzegeci na jego podstawie wnioskują, że w słowach Jezusa wybrzmiewa w ogóle idea separacji, nie zaś rozwodu.
„Pielgrzym” [14 i 21 maja 2023 R. XXXIV Nr 10 (873)], str. 7
Dwutygodnik „Pielgrzym” w wersji papierowej oraz elektronicznej (PDF) można zakupić w księgarni internetowej Wydawnictwa Bernardinum.