Diakonat kobiet? – Bp Wiesław Śmigiel

Za sprawą wypowiedzi Ojca Świętego Franciszka, która została podjęta przez dziennikarzy, powrócił temat udziału kobiet w sakramencie święceń. Warto pewne sprawy uporządkować, by w myśleniu o diakonacie nie kierować się emocjami, niedomówieniami lub po prostu błędnymi poglądami.

REKLAMA



„Konstytucja dogmatyczna o Kościele” Soboru Watykańskiego II stwierdziła, że w kapłaństwie urzędowym z woli Chrystusa udział mają tylko mężczyźni (por. KK 18–29). Jednak w okresie posoborowym podejmowano na ten temat dyskusje, szczególnie w krajach, które cierpiały na brak powołań kapłańskich i w których kobiety wykonywały ważne funkcje kościelne.
Dyskusję na ten temat zamknął św. Jan Paweł II w liście apostolskim „Ordinatio sacerdotalis” (1994 r.). Papież przypomniał, że decyzja, aby nie dopuszczać do święceń kobiet nie ma jedynie waloru dyscyplinarnego. Kongregacja Nauki Wiary potwierdziła, że doktryna ta powinna być uważana za należącą do depozytu wiary. Naukę dotyczącą nieudzielania święceń kapłańskich kobietom zakwalifikowano jako prawdę związaną z Objawieniem na mocy logicznego wynikania. W kontekście tego orzeczenia dalsza dyskusja traci sens.
Jednak nieco inaczej wygląda sprawa diakonatu stałego dla kobiet. Obecne ustawodawstwo kościelne nie daje takiej możliwości, ale też definitywnie nie zamyka tej drogi. Najpierw same dane z Pisma Świętego są świadectwem posługi diakońskiej sprawowanej przez kobiety. W Liście do Rzymian terminem diaconos (w rodzaju żeńskim) określona została kobieta imieniem Febe (por. Rz 16, 1–2). Autor pierwszego listu do Tymoteusza, wyliczając wymagania stawiane kandydatom do diakonatu, podaje też przymioty dotyczące kobiet, które powinny być „czyste, nieskłonne do oczerniania, trzeźwe i wierne we wszystkim” (1 Tm 3, 11). Podobnym, jeśli nie identycznym, urzędem był tak zwany diakonat wdów. Spełniać taką posługę mogła kobieta dojrzała, która raz tylko wychodziła za mąż. Zbyt młodym wdowom radzono powtórne małżeństwo i nie dopuszczano ich do tej posługi (1 Tm 5, 11–14).
Należy przy tym zauważyć, że ten termin „diakon” może wskazywać również na osobę pełniącą jakąkolwiek posługę, nie związana z diakonatem jako urzędem w Kościele. Stąd przeciwnicy diakonatu kobiet uznają argument biblijny za mało przekonujący.
W „Didaskaliach”, tekście pochodzącym z III wieku, jest stwierdzenie, że biskup ustanawia diakonami mężczyzn oraz kobiety. Te ostatnie powinny zajmować się dziewczętami i niewiastami przygotowującymi się do chrztu lub oczekującymi na specjalne porady w domach pogańskich. Poza tym odwiedzały chore kobiety oraz zanosiły im Komunię świętą. Były to sytuacje wyjątkowe, w których mężczyźni w tamtym czasie byli bezsilni, ponieważ nie mogli swobodnie odwiedzać kobiet.
Urząd Nauczycielski i stała praktyka Kościoła uznają, że istnieją dwa stopnie uczestnictwa w kapłaństwie Chrystusa: prezbiterat i episkopat. „Diakonat jest przeznaczony do pomocy im i posługiwania. Dlatego pojęcie sacerdos – kapłan – oznacza obecnie biskupów i prezbiterów, a nie diakonów. Nauka katolicka przyjmuje jednak, że zarówno dwa stopnie uczestniczenia w kapłaństwie (episkopat i prezbiterat), jak i stopień służby (diakonat), są udzielane za pośrednictwem aktu sakramentalnego nazywanego »święceniami«, to znaczy przez sakrament święceń” (KKK 1554; por. KKK 1569, 1581). Kobiety nie mogą być kapłankami w Kościele katolickim, ale nie ma takiego ostatecznego zakazu w odniesieniu
do diakonatu, który jest stopniem sakramentu święceń, ale nie jest udziałem w kapłaństwie ministerialnym.

Bp Wiesław Śmigiel


„Pielgrzym” 2016, nr 12 (692), s. 4

Udostępnij ten artykuł:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *