Najlepszą bronią przeciw wrogom wszystkiego, co polskie, to gazeta polska, która stanowczo, ale też i mądrze broni na każdym kroku praw całego narodu polskiego.
Taką gazetą jest „Pielgrzym”, który w ciągu długich lat swego istnienia już wiele przykrości ze strony Niemców doznał, ale mimo to stoi nieugięcie, jak mur, i dzielnie walczy w obronie praw ludu polskiego i całego polskiego narodu – ale przytem zważa „Pielgrzym” na to, ażeby nigdy nie dawać nieprzyjaciołom naszym broni do ręki.
„Pielgrzym” jest też tego zdania, że żadna gazeta nie powinna bawić się krzykactwem i umyślnie robić tak, ażeby miała wiele procesów, bo na tem traci sprawa polska, a wiele pieniędzy dostają niepotrzebnie sądy pruskie.
Są niestety jeszcze tacy, którzy tak niemądrze i nierozważnie piszą, że pruski prokurator od razu ich schwyci i cieszy się naturalnie, że może bić z tego kapitał, że ma broń przeciw Polakom. Od takich mędrków zachowaj nas Boże! Tacy sprawie polskiej więcej szkodzą, niż pomagają.
„Pielgrzym” zawsze dzielnie broni praw wszystkich Polaków, ale czyni to tak, żeby mieć jak najmniej procesów, bo przecież po dziś dzień jest to bardzo ważnem, ażeby Polacy kas sądów pruskich nie bogacili polskim groszem.
Tak, jak dotąd, będzie „Pielgrzym” i w przyszłości zawsze dzielnie bronił naszej wiary świętej i języka polskiego – ale broni nieprzyjacielowi nigdy nie będzie podawał, jak to niestety jeszcze dziś niektórzy niedoświadczeni czynią.
Nie krzykactwem, lecz rozważną i wytrwałą pracą stara się „Pielgrzym” przysłużyć dobrej sprawie polskiej, to też obowiązkiem wszystkich dzielnych Polaków starać się o to, ażeby przysporzyć „Pielgrzymowi” jak najwięcej nowych czytelników na czwarty kwartał.
Im więcej czytelników ma dobra gazeta polska, tem więcej dobrego zdziałać może dla dobra naszego uciśnionego narodu i tem więcej korzyści dawać może swoim czytelnikom. „Pielgrzymowi” nie chodzi o to, ażeby się zbogacić, czego najlepszym dowodem to, że w tym roku na gwiazdkę nadeśle swym czytelnikom zupełnie darmo piękny „Kalendarz Maryański” i „Wybór najużywańszych pieśni kościelnych”.
„Pielgrzym” [19 września 1905 r.]
„Pielgrzym” 2016, nr 1 (681), s. 33