Droga Redakcjo!
Pisze do was wiele osób, więc i ja się odważyłem. Moje pytanie jest krótkie: ile razy w ciągu tego samego dnia można przystąpić do Komunii św.? Mnie uczono, że tylko raz. Później zezwalano na Komunię św. dwukrotną w Boże Narodzenie, tzn. w czasie pasterki i tego samego dnia w pierwsze święto. Słyszę jednakże dzisiaj i nawet znam takie osoby, które do Komunii św. przystępują więcej razy. Jak to jest naprawdę?
Krzysztof K. (nazwisko i adres do wiadomości Redakcji)
Panie Krzysztofie!
Odpowiadając na to pytanie sięgnijmy najpierw do ustawodawstwa zawartego w poprzednim Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1917 r., który podtrzymując wielowiekową tradycję postanawiał, że do Komunii św. można przystąpić tylko jeden raz w ciągu dnia. Przewidywano tylko dwa wyjątki od tej reguły: 1. w niebezpieczeństwie śmierci wierzący powinien przyjąć Komunię św. jako Wiatyk nawet kolejny raz tego samego dnia; 2. każdy wierzący powinien spożyć Postacie konsekrowane, jeśli zachodzi realna możliwość znieważenia Najświętszego Sakramentu (kan. 857-858).
Ta norma kanoniczna uległa pewnym modyfikacjom już w czasie trwania Soboru Watykańskiego II (1962-1965). Dnia 26 września 1964 r. Rzymska Kongregacja Obrzędów zezwoliła wiernym na dwukrotną Komunię św. w następujących przypadkach: kto przystąpił do Komunii św. w czasie mszy św. Wigilii Paschalnej oraz podczas mszy św. w wigilijną noc Bożego Narodzenia, mógł drugi raz ją przyjąć tego samego dnia, mianowicie w czasie mszy św. wielkanocnej oraz podczas jednej ze mszy św. sprawowanych w dzień uroczystości Narodzenia Pańskiego.
Po zakończeniu Soboru kolejne instrukcje wykonawcze do ustawy o Najświętszej Eucharystii, czyli do soborowej Konstytucji o Liturgii, rozszerzały prawo wiernych odnośnie dwukrotnego przyjmowania Komunii św. tego samego dnia. Dla przykładu, kto w pełni uczestniczył we mszy św. pogrzebowej, lub połączonej z udzielaniem sakramentów, konsekracją kościoła, ołtarza, albo w dniu wizytacji pasterskiej, mógł w tym samym dniu przystąpić do Komunii św. po raz drugi.
Obecnie obowiązujące prawo stanowi, iż „kto przyjął już Najświętszą Eucharystię, może ją ponownie tego samego dnia przyjąć jedynie podczas sprawowania Eucharystii, w której uczestniczy” (kan. 917).
Należy zwrócić uwagę i bardzo mocno podkreślić, że powyższa norma zezwala na drugą Komunię św. tego samego dnia, ale nie bez żadnych ograniczeń. Ustawodawca mianowicie wymaga wypełnienia się dwóch okoliczności: Komunię św. drugi raz w ciągu dnia można przyjąć: 1. tylko podczas sprawowania mszy św. – wiadomo bowiem, że istnieje możliwość przystępowania do Komunii św. poza mszą św.; 2. wierny w tej mszy św. musi uczestniczyć od początku do końca. Byłoby bardzo poważnym nadużyciem prawa i wystąpieniem przeciwko świętości Eucharystii, gdyby wierny wszedł do kościoła już w czasie rozpoczętej celebracji mszy św., albo akurat w czasie udzielania Komunii św. i przyjąłby ją jako drugą w ciągu dnia. Kodeks Prawa Kanonicznego napomina, że wszyscy „wierni powinni z największym szacunkiem odnosić się do Najświętszej Eucharystii, biorąc czynny udział w sprawowaniu najczcigodniejszej Ofiary, z największą pobożnością i często przyjmując ten sakrament i adorując Go z najwyższą czcią. Duszpasterze wyjaśniając naukę o tym sakramencie powinni starannie pouczać wiernych o tym obowiązku” (kan. 898).
Na koniec pozostaje pytanie, ile razy w ciągu dnia można przystąpić do Komunii św.? Cytowany kan. 917 mówi w omawianej kwestii o „ponownym” przyjęciu Komunii św., zatem nie rozstrzyga, czy chodzi o Komunię św. tylko dwukrotną czy wielokrotną. Papieska komisja do autentycznej interpretacji tekstów legislacyjnych 26 czerwca 1984 r. odpowiedziała, że tylko drugi raz można przyjąć Komunię św. w ciągu dnia.
Ks. Wiesław Mazurowski
„Pielgrzym” 2009, nr 19 (517), s. 8