W co się bawić? – Zofia Pomirska

Klasyczna już rozprawa historyka Johana Huizingi Homo ludens zaczyna się zdaniem: „Zabawa jest starsza od kultury […]”. I choć teza ta wielokroć była poddawana w wątpliwość, nie sposób nie docenić jej znaczenia związanego ze zmianą postrzegania problematyki zabawy.

REKLAMA



Kojarzona wcześniej z dzieciństwem, u Huizingi zabawa staje się istotnym przejawem działalności człowieka. Nie jest ona zwykłą rozrywką, lecz współzawodnictwem, rywalizacją, która z czasem przybrała instytucjonalne formy. Huizinga w subtelny sposób wywodzi z ludycznych poczynań człowieka najrozmaitsze zjawiska kulturowe – od wojny i prawa po naukę, poezję i sztukę.
Zgodnie ze współczesnymi poglądami zabawa polega na podejmowaniu czynności ze względu na przyjemność płynącą z samego jej wykonania. Można ją traktować jako swego rodzaju inicjację twórczą wynikającą ze spontaniczności działania, wymagającą wyobraźni, abstrakcyjnego myślenia, odejścia od tego, co znane i oswojone.
I choć zabawa wpisana jest w potrzeby człowieka, to każda epoka wytwarza własne mody na bawienie się. Kiedy w sondzie ulicznej przeprowadzonej z okazji Dnia Dziecka przechodnie usłyszeli pytanie: „Wyobraź sobie, że w jednej chwili znów stajesz się dzieckiem. Czym najchętniej byś się pobawił?” – ich odpowiedzi były zadziwiające! „Ja najchętniej, gdyby były kałuże, założyłabym kalosze i poskakałabym przez nie. Albo robiła figurki z błota” – powiedziała dorosła kobieta. Natomiast z ust licealistów głównie padały odpowiedzi: „Pograłbym na komputerze i najadł się w Mc’Donaldzie” albo „Usiadłbym przed telewizorem i oglądał bajki”.
Jak bardzo zmienił się świat zabawy, jak daleko odszedł od spontaniczności i kreatywności, która dzięki prawom wyobraźni potrafiła zamienić zwykłe patyki i kamienie w co się tylko chciało!  Dlatego teraz, zamiast pytania „w co się bawić?”, coraz częściej stawiamy inne – „kto nas zabawi?”.

Zofia Pomirska


„Pielgrzym” 2017, nr 12 (718), s. 32

 

Udostępnij ten artykuł:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *