Droga Redakcjo!
Wakacje dawno minęły, a ja właśnie o czas urlopowy chciałabym zapytać. W tym roku moi synowie, którzy w rodzinnej parafii są ministrantami i zawsze uczestniczą w niedzielnej Mszy św., byli na koloniach nad morzem. W tym czasie, jak mi opowiadali po powrocie, organizatorzy kolonii właśnie w niedzielę wymyślali różne zajęcia w terenie, co uniemożliwiało im pójcie do kościoła na Mszę św. Jakoś tak wewnętrznie nie mogę się pogodzić z takim postępowaniem. Uważam je za krzywdzące i niesprawiedliwe.
Proszę o krótki komentarz. Może istnieją jakieś regulacje prawne gwarantujące dzieciom wypoczywającym na koloniach uczestnictwo w praktykach religijnych?
Izabela W. (nazwisko i adres do wiadomości Redakcji)
Pani Izabelo!
Pani list jest taką publiczną manifestacją prawa rodziców chrześcijańskich i obowiązku zarazem do wychowania dzieci. Słusznie zauważa Pani, że działania utrudniające lub uniemożliwiające chrześcijańskim dzieciom wypoczywającym na wakacjach uczestnictwo w praktykach religijnych są czymś krzywdzącym i niesprawiedliwym, bo są pogwałceniem podstawowego prawa osoby ludzkiej do kultu religijnego, nawet jeśli dzieci nie zdają sobie z tego sprawy.
Wielki wkład w nauczanie o podstawowych prawach osoby ludzkiej wniósł Sługa Boży papież Jan Paweł II. W adhortacji apostolskiej Familiaris consortio (nr 36) „O zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym” biskup rzymski określił prawo-obowiązek rodziców do wychowania swoich dzieci jako istotny i pierwotny, bo jako taki jest związany z samym przekazywaniem życia ludzkiego. Stąd ma on pierwszeństwo w stosunku do zadań wychowawczych innych osób, wyklucza zastępstwo i jest niezbywalny, dlatego nie może być całkowicie przekazany innym ani przez innych całkowicie zawłaszczony.
Kodeks Prawa Kanonicznego także wyraźnie wiąże fakt przekazania życia z podstawowym prawem-obowiązkiem rodziców do wychowania dzieci: „Rodzice, ponieważ dali dzieciom życie, mają bardzo poważny obowiązek i prawo ich wychowania. Stąd też na pierwszym miejscu do chrześcijańskich rodziców należy troska o chrześcijańskie wychowanie dzieci, zgodnie z nauką przekazywaną przez Kościół” (kan. 226 § 2).
Chrześcijańskie wychowanie dzieci należy do podstawowych praw i obowiązków rodziców. Nie oznacza to jednak, że rodzice nie mają prawa korzystać z pomocy drugich w wychowaniu swoich dzieci. Zarówno społeczność państwowa jak i wspólnota Kościoła, do których należą rodzice i ich dzieci, podobnie mają prawo-obowiązek współdziałać i pomagać rodzicom w trudnym procesie wychowawczym.
Odpowiadając wreszcie na Pani pytanie, czy istnieją jakieś regulacje prawne gwarantujące dzieciom na koloniach uczestnictwo w praktykach religijnych, należy wymienić na pierwszym miejscu art. 13. umowy konkordatowej zawartej między Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską: „Dzieciom i młodzieży katolickiej przebywającym na koloniach i obozach oraz korzystającym z innych form zbiorowego wypoczynku zapewnia się możliwość wykonywania praktyk religijnych, a w szczególności uczestniczenia we Mszy św. w niedziele i święta”.
W ramach interpretacji tej normy prawnej zwraca się uwagę, że pod terminem „praktyki religijne”, poza uczestnictwem we Mszy św. w niedziele i święta, rozumie się wielorakie formy uzewnętrzniania swoich przekonań religijnych, m.in. odmawianie modlitw, zawieszanie krzyży i innych symboli religijnych, czytanie lektury religijnej, a także korzystanie z sakramentów. Podmiotami zobowiązanymi do umożliwienia swobodnego wykonywania praktyk religijnych dzieci i młodzieży, którzy zgodnie z życzeniem rodziców lub własnym w takich praktykach chcą uczestniczyć, są organizatorzy wspomnianych form wypoczynku.
ks. Wiesław Mazurowski
„Pielgrzym” 2009, nr 21 (519), s. 8