Nawiedzenie to historia spotkania dwóch matek – Maryi i Elżbiety. Pierwsza nosiła w swym łonie Jezusa, druga – Jego poprzednika, św. Jana Chrzciciela. O błogosławionym stanie Elżbiety Maryja dowiedziała się od Anioła Gabriela w czasie Zwiastowania. Anioł powiedział Jej wówczas, że poczęcie i przyszłe narodziny dziecka uchodzącej za bezpłodną Elżbiety są dowodem na to, że dla Boga nie ma nic niemożliwego – i Ona, Maryja, zostanie matką Syna Bożego. Maryja wypowiedziała wtedy swoje „fiat” – „niech mi się stanie według twego słowa”.
Po Zwiastowaniu Maryja wyrusza z Nazaretu do miasteczka Ain Karim, gdzie mieszka Elżbieta. Musi pokonać około 150 kilometrów. Po przybyciu do domu Elżbiety i Zachariasza pozdrawia swoją krewną i dowiaduje się, że ona wie, jak wyjątkowy gość ją nawiedza. Zwraca się bowiem do Maryi: „A skądże mi to, że Matka mojego Pana przychodzi do mnie? Oto, skoro głos Twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości Dzieciątko w moim łonie. Błogosławiona jesteś, któraś uwierzyła, że spełnią się słowa powiedziane Ci od Pana” (Łk 1,43–45). Jan w łonie matki wyczuł obecność Tego, którego będzie zapowiadał i poprzedzał.
Z dziejów święta
Święto Nawiedzenia od samego początku kultywowane było na chrześcijańskim wschodzie, zwłaszcza po soborze w Efezie (431), kiedy Maryi nadano tytuł Bogurodzicy. Początkowo tajemnicę Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny czczono łącznie w ramach przygotowań do święta narodzin Jana Chrzciciela. Pierwsza wzmianka o wyodrębnieniu tego święta znajduje się w wykazie świąt synodu w Le Mans (1247). Św. Bonawentura wprowadził tę uroczystość we wspólnotach franciszkanów w roku 1263. Papież Bonifacy IX w roku 1389 rozszerzył to święto na cały Kościół. Chciał w ten sposób za przyczyną Maryi modlić się o jedność podzielonego chrześcijaństwa. Oficjalnie święto to zatwierdził sobór w Bazylei w 1441 w roku.
Do roku 1969, do czasu reformy kalendarza liturgicznego za papieża św. Pawła VI, święto to obchodzono 2 lipca. Pobożność ludowa, która łączyła święta maryjne z porami roku, nazywała ten dzień świętem Matki Boskiej Jagodnej, gdyż początek lipca to czas pojawiania się jagód i owoców leśnych. Legenda mówi, że Maryja, idąc w skwarze i kurzu, orzeźwiała się rosnącymi przy drodze jagodami. I dlatego, ze względu na Maryję, nie wolno było tego dnia zrywać owoców, zbierać jagód, jeść wiśni, czereśni, malin, poziomek, jeżyn, porzeczek, agrestu – by nie zabierać ich spragnionej i zmęczonej drogą Maryi Panience. Papież Paweł VI, mając na uwadze chronologię wydarzeń: Zwiastowanie (25 marca) i narodzenie św. Jana Chrzciciela (24 czerwca), przeniósł święto z 2 lipca na 31 maja. Współczesny obchód święta jest bardziej zgodny z relacją biblijną.
Z teologii święta
Nawiedzenie św. Elżbiety przez Maryję to jeden z najpiękniejszych obrazów przychodzenia Boga do człowieka. Maryja, kiedy mocą Ducha Świętego została Matką Syna Bożego, nie chełpiła się tym wyjątkowym wyróżnieniem, ale przyjęła je z pokorą i pospieszyła z pomocą swej krewnej Elżbiecie (matka Maryi, Anna, mogła być siostrą Elżbiety), żonie Zachariasza, która wcześniej od Niej była w stanie błogosławionym i czekała na urodzenie Jana. Maryja, mając Jezusa pod sercem, spieszy, by służyć Elżbiecie. W domu Zachariasza dokonuje się spotkanie dwóch niewiast – Maryi i Elżbiety – dzieci w łonie matek: Jezusa i Jana Chrzciciela. Wielkie przeżycie i wielka radość. Ewangelista podaje, że Elżbieta otrzymała od Ducha Świętego łaskę oświecenia, dzięki której poznała tajemnicę Maryi, rozpoznała w Niej Matkę swego Pana, nazwała Ją błogosławioną i szczęśliwą. Maryja, wdzięczna Bogu, wypowiedziała hymn uwielbienia, sławne „Magnificat”, wielbiąc Boga i Jego zbawcze działanie w świecie. Daje nam przez to przykład służby i pokory. U wielu ludzi widzimy dziś inny model zachowania: panowania, wyzysku, zniewolenia, odwetu…
Do czego wzywa Ewangelia czytana w święto Nawiedzenia?
Po pierwsze, mamy uwierzyć, że Bóg, który dokonał w Maryi wielkich rzeczy, jest w stanie „okazać moc swego ramienia”, „strącić władców z tronu, a wywyższyć pokornych”. Maryja uwierzyła w potęgę działania Boga w świecie, w Izraelu, w niej samej. Po drugie, mamy wytrwać w przeciwnościach jak Maryja, dla której krzyż jej Syna był znakiem sprzeciwu wobec zła w świecie. Po trzecie wreszcie, mamy czynić dobro. Maryja łaski pełna przeszła przez ziemię, dobrze czyniąc: niesie pomoc Elżbiecie, w Kanie Galilejskiej troszczy się o nowożeńców, na Kalwarii stoi najbliżej krzyża, jest obecna w Wieczerniku przed Zesłaniem Ducha Świętego. Czyni to nadal wobec Kościoła.
Liturgia święta podkreśla wartość i znaczenie świadectwa. Jesteśmy wezwani do dawania świadectwa. Prawda Ewangelii może docierać do innych przede wszystkim przez świadectwo życia: w parafii, w rodzinie, w instytucjach życia publicznego. Dar wiary ma charakter dynamiczny. Potrzebny jest też wymiar wspólnotowy. Wspólnota daje gwarancję weryfikacji wzrostu wiary i pewność co do jej prawdziwości.
Przesłanie
Tajemnica Nawiedzenia objawia, że Maryja wciąż jest w drodze i wszystkich, którzy pragną jej obecności, nawiedza swoją matczyną miłością. Podróżuje, zawsze spiesząc się, jak mówi Ewangelia (Łk 1,39), ponieważ tego wymaga jej matczyne serce. Nie lęka się, jeśli musi się wspinać. Jest zatroskana i cierpliwa. Pragnie zbawienia wszystkich.
Teraz my zajmujemy miejsce Elżbiety. Ona teraz nas wizytuje, pozdrawia nas i nasze rodziny, które od niej otrzymują dary radości i zbawienia. My zatem winniśmy śpiewać „Magnificat”, ponieważ za pośrednictwem Maryi Wszechmogący sprawił i wciąż sprawia w nas i przez nas „magnalia Dei”, wielkie dzieła Boga.
Modlitwa
„Wielbi dusza moja Pana
i raduje się duch mój w Bogu,
Zbawicielu moim.
Gdyż wielkie rzeczy uczynił mi
Wszechmocny,
a Jego imię jest święte.
Jezu, przyjdź do naszego serca
z Twoją miłością, radością i łaską
zbawienia w Twoim Słowie
i Eucharystii”.
ks. Augustyn Eckmann
„Pielgrzym” [26 maja i 2 czerwca 2024 R. XXXV Nr 11 (900)], str. 14-15.
Dwutygodnik „Pielgrzym” w wersji papierowej oraz elektronicznej (PDF) można zakupić w księgarni internetowej Wydawnictwa Bernardinum.
