Droga Krzyżowa to stare, tradycyjne nabożeństwo, które w ostatnich latach przeżywa szczególny renesans. Drogi krzyżowe wciąż odbywają się w parafiach, przy 14 stacjach, których wyobrażenia zwykle znajdują się na ścianach świątyń. Coraz częściej jednak wierni rozważają Mękę Pana Jezusa i niosą krzyż idąc ulicami miast. W wielu miejscach po bardzo długich okresach przerwy odradzają się obchody Misteriów Męki Pańskiej, których elementem jest Droga Krzyżowa. Zupełnie nową formą tego nabożeństwa są Ekstremalne Drogi Krzyżowe. Zainicjowane przed 15 laty w Polsce, obecne są już w 17 krajach na 3 kontynentach. W tym roku na szlaki EDK wyruszyło ponad 100 tys. osób.
Droga krzyżowa to specjalne nabożeństwo polegające na rozważaniu męki Chrystusa i modlitewnym towarzyszeniu Mu w drodze na Kalwarię i u stóp krzyża. Drogi Krzyżowe odprawiane są zwykle w piątki w Wielkim Poście. Można jednak modlić się w ten sposób też w inne dni. Papież Jan Paweł II, dla którego to nabożeństwo było szczególnie ważne, odprawiał Drogę Krzyżową we wszystkie piątki w ciągu roku, również w czasie zagranicznych pielgrzymek.
Trochę historii
Tradycja odprawiania Drogi Krzyżowej związana jest z pielgrzymowaniem do Jerozolimy i odnajdywaniem miejsc świętych, zwłaszcza tych związanych z Męką i Śmiercią Chrystusa. Przechodzenie Via Dolorosa, drogą, którą przeszedł skazany na śmierć Jezus niosąc krzyż, było formą modlitwy pielgrzymów. W średniowieczu tę formę pobożności rozpowszechnili franciszkanie, którzy opiekowali się miejscami świętymi ale zaszczepiali też to nabożeństwo w innych miejscach, tak, by mogli w nim uczestniczyć również ci, którzy nie byli w stanie odbyć pielgrzymki do Jerozolimy.
W Polsce nabożeństwo Drogi Krzyżowej zaczęło się wyodrębniać w XVI w. w postaci np. dróżek kalwaryjskich. Wierni rozważali mękę Jezusa odwiedzając kolejne ołtarze lub kościoły.
Początkowo liczba stacji Drogi Krzyżowej nie była określona. Od XVIII w. ustalono, że jest ich 14 – począwszy od Skazania Jezusa na śmierć aż do Złożenia do Grobu. Poszczególne stacje nawiązują do przekazu Ewangelii oraz do tradycji Kościoła.
Pewną dodatkową formą nabożeństwa – wprowadzoną przez św. Jana Pawła II i zatwierdzoną przez Benedykta XVI – jest Biblijna Droga Krzyżowa. Jej stacje i rozważania dotyczą tylko scen opisanych w Biblii. Pominięte są natomiast te, które opierają się na tradycji i przekazach apokryficznych, jak trzy upadki Jezusa, spotkanie z Matką i z Weroniką.
Drogi Krzyżowe w parafiach
Stacje Drogi Krzyżowej w postaci obrazów, płaskorzeźb czy mozaik a czasem małych obrazków lub niewielkich czternastu krzyży znaleźć można we wszystkich kościołach i kaplicach. Umieszczone są zwykle na ścianach bocznych i tylnej ścianie kościoła. Podczas nabożeństwa wierni przechodzą od jednej do drugiej stacji, zatrzymując się przy nich kolejno i słuchając rozważania. Drogi Krzyżowe odprawiane są w kościołach w każdy piątek Wielkiego Postu. Często jest to kilka nabożeństw, np. osobno dla dzieci i osobno dla młodzieży. W wielu parafiach wierni są zapraszani do przygotowywania rozważań czy oprawy muzycznej nabożeństwa.
Drogi Krzyżowe na ulicach miast
W czasach komunizmu Drogi krzyżowe w Polsce zepchnięte były do przestrzeni kościelnej. Zmieniło się to po 1989 r., kiedy Drogi Krzyżowe zaczęły być odprawiane na ulicach miast, stając się nie tylko formą medytacji ale również świadectwem wyznawanej wiary.
Od 1994 r. w Wielki Piątek organizowana jest w Warszawie Centralna Droga Krzyżowa, gromadząca kilka tysięcy osób. Ważący ponad 100 kg. Krzyż niesiony jest ulicami stolicy kolejno przez przedstawicieli różnych środowisk.
Obecnie Drogi Krzyżowe na ulicach odprawiane są nie tylko przez wiernych w ramach poszczególnych miast ale również dzielnic czy konkretnych parafii. Są to wydarzenia angażujące lokalną społeczność i wiele środowisk, które włączają się w ich przygotowanie. Często gromadzą setki a nawet tysiące osób.
Wyjątkowe Drogi Krzyżowe
Niektóre nabożeństwa Drogi Krzyżowej organizowane są w szczególnych miejscach, dla szczególnych środowisk, w nawiązaniu do szczególnych wydarzeń lub w szczególny sposób.
Takie szczególne miejsca to np. teren byłego obozu na Majdanku czy byłego obozu Auschwitz – Birkenau, gdzie każdego roku odbywa się Droga Krzyżowa w intencji trzeźwości. W tym roku nabożeństwo odbyło się 22 marca.
11 kwietnia br. ulicami warszawskiego Żoliborza od grobu bł. Jerzego Popiełuszki już po raz 25. przeszła Droga Krzyżowa Świata Pracy. Krzyż podniesiony z grobu męczennika poniosły m.in. delegacje prawników, górników, służby zdrowia, nauczycieli czy ruchów obrony życia. Na zakończenie uczestnicy wydarzenia mogli posilić się jarską grochówką.
Coroczną tradycją jest też nocna Multimedialna Droga Krzyżowa. W tym roku odbywała się w nocy z 11 na 12 kwietnia. Uczestniczyło w niej kilkaset osób z różnych stron Dolnego Śląska, którzy weszli z Przełęczy Tąpadła na szczyt Ślęży rozważając Mękę Pana Jezusa. Rozważaniom towarzyszyła muzyka i efekty świetlne. Zwieńczeniem nabożeństwa była Msza św. w zabytkowym kościele na szczycie Ślęży.
Doroczną propozycją dla wiernych jest też Bieszczadzka Droga Krzyżowa, która w tym roku 12 kwietnia przeszła już po raz dziewiąty na trasie Wołosate – Przełęcz Bukowska.
Misteria Męki Pańskiej
Formą nabożeństwa Drogi Krzyżowej choć często niezwykle rozbudowaną są Misteria Męki Pańskiej. To formy inscenizacji teatralnych, które najczęściej towarzyszą obchodom Wielkiego Tygodnia i przybliżają wydarzenia, których pamiątkę w tym czasie obchodzimy. Takie misteria odbywają się m.in. w Kalwarii Zebrzydowskiej, Piekarach Śląskich, Górze Kalwarii, Kalwarii Pacławskiej i w wielu innych miejscach. Warto podkreślić, że część misteryjnych obchodów została w ostatnich latach wznowiona w tych miejscach po okresach przerwy sięgających 100 a nawet 200 lat.
Największe Misterium Męki Pańskiej w Polsce a nawet w Europie odbywa się w Poznaniu. Organizowane jest od 1998 r. z inicjatywy osób związanych z duszpasterstwem salezjanów. Co roku w inscenizacji bierze udział ok. 1000 osób – aktorów, chórzystów, członków orkiestry i harcerzy.
Ekstremalne Drogi Krzyżowe
Szczególnym fenomenem ostatnich lat są Ekstremalne Drogi Krzyżowe – nocna wędrówka w milczeniu, na wymagającym odcinku ok 40 km, z rozważaniem Męki Pańskiej. Ta forma nabożeństwa, zainicjowana przez Marcina Grandysa i ks. Jacka Stryczka już 15 lat temu wciąż się rozwija i gromadzi coraz więcej uczestników, nie tylko w Polsce ale i zagranicą. W tym roku na szlaki EDK wyruszyło aż 100 tys. osób w 555 regionach w Polsce i w 17 innych krajach na 3 kontynentach.
EDK organizowane są w różnych regionach w różnych terminach, najczęściej w piątki Wielkiego Postu przed Niedzielą Palmową. Trasę EDK można jednak przejść też indywidualnie w dowolnym czasie. Jak podkreślają organizatorzy wyzwanie i przeżycie duchowe są ważniejsze niż konkretna data.
Źródło: https://www.ekai.pl/drogi-krzyzowe-dawniej-i-dzis/
Fot. Piotr Tumidajski
