Zakochanie nie wystarczy – rozmowa z ks. dr kan. Sławomirem Ałaszewskim, Diecezjalnym Duszpasterzem Rodzin - 1 czerwca 2023

„Nikt w momencie zawierania małżeństwa nie jest «gotowym» mężem czy żoną, trzeba się ciągle uczyć kochać siebie oraz drugą osobę” – mówi ks. dr kan. Sławomir Ałaszewski, Diecezjalny Duszpasterz Rodzin, wicedyrektor Centrum Psychologiczno-Pastoralnego „Więź”, psychoterapeuta małżeński. Rozmawia Beata Demska.

REKLAMA

– Czym według Kościoła jest małżeństwo sakramentalne?

– Małżeństwo w rozumieniu Kościoła katolickiego to przymierze.Mężczyzna i kobieta tworzą wspólnotę całego życia, której celem jest dobro małżonków oraz zrodzenie i wychowanie potomstwa. Małżeństwo między ochrzczonymi zostało podniesione przez Jezusa do godności sakramentu– Bóg udziela małżonkom szczególnej łaski, która uzdalnia ich do realizowania codziennej drogi miłości.

– Czy do zawarcia małżeństwa wystarczy stan zakochania między narzeczonymi?

– Zakochanie jest oczywiście wskazane,ponieważ pozwala mężczyźnie i kobiecie osiągnąć bliskość emocjonalną.Jednak obok emocji potrzebne jest też racjonalne przekonanie, że jest się gotowym na kroczenie z drugą osobą do końca życia, rozwijając wzajemną miłość, zachowując wierność, żyjąc wobec siebie uczciwie, czyli otwarcie.W obrzędzie sakramentu małżeństwa Kościół nie pyta: „Czy jesteś zakochany?”,ale „Czy jesteś zdecydowany?”. To znaczy, że zakochanie musi stać się prawdziwą miłością, angażującą wolę i rozum.

– Kto może zawrzeć sakramentalne małżeństwo?

– Osoby, które są w stanie podjąć zobowiązania z niego wynikające. Prawo kościelne określa tak zwane „przeszkody do zawarcia małżeństwa”, są tona przykład choroba psychiczna, uzależnienie,niezdolność do współżycia seksualnego, niedojrzałość. Nie można też pobłogosławić małżeństwa, kiedy kandydaci wykluczają przymioty małżeństwa,czyli jego nierozerwalność,wyłączność, sakramentalność, a także gotowość na zrodzenie potomstwa.

– Czym różni się przysięga małżeńska składana przed Bogiem od tej składanej przed urzędnikiem państwowym?

– W Urzędzie Stanu Cywilnego mówi się: „Przyrzekam, że uczynię wszystko, aby nasze małżeństwo było zgodne, szczęśliwe i trwałe”. Natomiast w przysiędze kościelnej wypowiadamy słowa: „Ślubuję Ci miłość, wierność i uczciwość małżeńską oraz że Cię nie opuszczę aż do śmierci”. Można zapytać,skąd odwaga katolików do zawierania związku na całe życie. Odpowiedź znajdujemy w słowach kończących przysięgę: „Tak mi dopomóż, Panie Boże wszechmogący, w Trójcy Jedyny i wszyscy Święci”. Zawierając małżeństwo sakramentalne, we wspólną drogę życia wyrusza się ze wsparciem Boga,nie tylko o własnych siłach. Na mocy przysięgi małżeńskiej mężczyzna i kobieta zapraszają do swojego życia osobę Jezusa. Od tego momentu Jemu zależy na powodzeniu tego małżeństwa. Można powiedzieć, że narzeczeni włączają swoją miłość w miłość Jezusa do Kościoła.Tak widział tę rzeczywistość św.Paweł, a Kościół do dzisiaj stara się tę tajemnicę odkrywać.Doświadczenie wielu małżeństw sakramentalnych pokazuje, że Bóg jest wierny i skutecznie wspomaga więź małżeńską, a czasem nawet wyprowadza małżonków z niemałych tarapatów.

– Kościół naucza, że małżonkowie tworzą wspólnotę duchową. Jak należy rozumieć to pojęcie?

– To jest właśnie to wyjątkowe doświadczenie bycia razem w Bogu i z Bogiem.Mąż i żona jako odkupieni przez Syna Bożego stają przed Bogiem Ojcem jako Jego ukochane dzieci i mogą doświadczać miłości w Duchu Świętym.Wiem, że brzmi to trochę nierealnie,ale to jest rzeczywiste doświadczenie małżeńskie i wynika z otwarcia na Boga. Zaproszenie do wspólnoty małżeńskiej Jezusa powoduje, że wszystkie sfery życia można przeżywać z czystym,radosnym sercem na chwałę Bożą.Otwartość na Ducha Świętego pomaga też znajdować rozwiązania codziennych spraw, na które nierzadko mąż i żona patrzą początkowo w odmienny sposób. Więź duchowa powinna być pielęgnowana, szczególnie przez wspólną modlitwę – szczere wołanie do Boga otwiera serce na Jego łaskę i na współmałżonka– oraz dialog, będący sferą dzielenia się sobą.

– Jakie jeszcze cechy – oprócz wspomnianej odwagi – są potrzebne,by udało się dotrzymać złożonego przyrzeczenia?

– Dla niektórych składanie przysięgi na całe życie wydaje się nieosiągalne.Jednak trwałość związku jest naturalnym,głębokim pragnieniem serca. Nie spotkałem nikogo, kto byłby dumny z tego, że rozpadło mu się małżeństwo.Nawet u osób niewierzących jest to uznawane za porażkę. Na pewno potrzebna jest wytrwałość, czyli niewycofywanie się z relacji, kiedy przychodzą rozczarowania – a zawsze przychodzą. Można je pokonać pogłębieniem relacji, zamiast szukaniem szczęścia w innych ramionach. Ważna jest też gotowość na zmienianie siebie, chęć rozwoju. Nikt w momencie zawierania małżeństwa nie jest „gotowym” mężem czy żoną, trzeba się ciągle uczyć kochać siebie oraz drugą osobę. Dobrze jest pamiętać, że zmieniać mogę siebie – drugi człowiek nie potrzebuje tego, żebyśmy go naprawiali, ale tego, żebyśmy go kochali. Ważne jest też, by nauczyć się zachowywać równowagę między potrzebą przynależności a potrzebą autonomii. Być blisko, ale jednocześnie zachować swoją odrębność. Miłość dojrzała daje przestrzeń wolności i zaufania. Trzeba dbać o to, żeby tego zaufania nie zawieść.

– Kościół wymaga, by przed zawarciem ślubu dobrze się do niego przygotować. Na czym polegają te przygotowania?

– Polacy pragną trwałego małżeństwa, a jednocześnie obserwujemy coraz większą trudność w wytrwaniu w zawartym związku małżeńskim. W naszej diecezji wychodzimy naprzeciw tej sytuacji i oferujemy narzeczonym przygotowanie oparte na świadectwie życia małżonków oraz warsztacie dialogu między narzeczoną a narzeczonym. Poszczególne punkty programu ułożone są w kolejności prawd kerygmatu, dzięki czemu zachęcamy narzeczonych do pogłębienia ich wiary. Pierwszym krokiem jest zgłoszenie w biurze parafialnym pragnienia zawarcia małżeństwa sakramentalnego. Powinno to mieć miejsce około roku przed ślubem. Ustala się wówczas datę i godzinę ślubu, a także otrzymuje „Formularz przygotowania do zawarcia małżeństwa sakramentalnego w diecezji pelplińskiej”. Drugim krokiem są trzy spotkania z doradcą życia rodzinnego w celu zapoznania narzeczonych z metodą naturalnego planowania rodziny. Trzecim krokiem jest katecheza dla narzeczonych, dawniej zwana kursem przedmałżeńskim. W naszej diecezji narzeczeni mogą wybrać jedną z trzech form tej katechezy. Organizujemy „Weekendy dla narzeczonych” (WDN) i „Spotkania dla narzeczonych” (SDN) (informacja o terminach dostępna jest na stronie: www.dobry-poczatek.pl). Jeżeli narzeczeni mieszkają poza diecezją, mogą uczestniczyć w „Wieczorach dla zakochanych” lub „Rekolekcjach dla narzeczonych”, prowadzonych przez Stowarzyszenie Spotkania Małżeńskie w prawie każdej diecezji. Kolejnym krokiem jest rozmowa duszpasterska ze spisaniem protokołu przedmałżeńskiego. Narzeczeni są zobowiązani przynieść na nią niezbędne dokumenty oraz formularz przygotowania do zawarcia małżeństwa z potwierdzeniem realizacji dwóch poprzednich etapów przygotowania. Celem spisania protokołu jest wykluczenie przeszkód, które uniemożliwiłyby ważne zawarcie związku małżeńskiego. Rozmowa duszpasterska dotyczy też spowiedzi przedślubnej. Ostatnim krokiem jest katecheza dotycząca liturgii sakramentu małżeństwa, która powinna odbyć się w parafii zawarcia małżeństwa niedługo przed ślubem.

– Podsumujmy, ile czasu należy przeznaczyć na te przygotowania.

– Trzy godziny spotkań z doradcą życia rodzinnego, około dwudziestu godzin katechezy dla narzeczonych, dwie godziny rozmowy duszpasterskiej w biurze parafialnym i godzina omówienia liturgii sakramentu małżeństwa. Mamy na to prawie cały rok.

– Czy możliwe jest odbycie kursu przygotowawczego on-line?

– Katecheza dla narzeczonych on-line jest przewidziana w nadzwyczajnych okolicznościach, kiedy duszpasterz rozezna, że narzeczeni nie mają możliwości uczestnictwa w żadnej z podstawowych form katechezy dla narzeczonych (WDN lub SDN). W naszej diecezji dopuszczalny jest tylko program przygotowany przez naszą diecezję, do którego dostęp można otrzymać od kapłana przygotowującego do zawarcia małżeństwa.