1 września 1939 nie był ostatnim ciosem, jaki otrzymaliśmy z rąk naszych agresorów. Niespełna trzy tygodnie po zdradzieckim ataku wojsk niemieckich na ziemie Rzeczpospolitej od wschodu nadeszło kolejne zagrożenie.
Brześć 1939
Mimo braku określonego w prawie międzynarodowym formalnego wypowiedzenia wojny 17 września 1939 roku ZSRR dokonał zbrojnej napaści na wschodnią polską granicę w Brześciu. Od tamtej pory polskie wojsko musiało zmierzyć się z dwoma wrogami.
Pierwotny scenariusz agresji radzieckiej zakładał nie tylko podział państwa polskiego pomiędzy hitlerowskie Niemcy i Rosję, ale też nie wykluczał ustanowienia na ziemiach pomiędzy Wisłą a Bugiem Polskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.
Pretekstem agresji, który został przekazany w nocie dyplomatycznej ambasadorowi Wacławowi Grzybowskiemu był rzekomy rozpad struktur państwa polskiego oraz ucieczka rządu za granicę. Rosjanie twierdzili, że jest to konieczność do ochrony mienia i życia zamieszkujących wschodnie tereny polskie Ukraińców i Białorusinów oraz uwalnianiu ludu polskiego od wojny.
Geneza ataku
Na mocy podpisanego 23 sierpnia 1939 tajnego paktu Ribbentrop-Mołotow ZSRR zobowiązał się do zbrojnego wystąpienia przeciw Polsce w sytuacji, gdyby III Rzesza znalazła się w stanie wojny z Polską, co było eufemistycznym określeniem przewidywanego jeszcze przed wybuchem II wojny światowej najazdu Niemiec na Polskę.
Sowiecka agresja rozpoczęła się bezzwłocznie po wejściu w życie w dniu 16 września, podpisanego dzień wcześniej w Moskwie, ostatecznego układu rozejmowego pomiędzy ZSRR a Japonią, kończącego walki radziecko-japońskie na pograniczu Mandżukuo i Mongolii – serię starć pomiędzy japońską Armią Kwantuńską a Armią Czerwoną rozpoczętych 15 maja 1939 roku, których kulminacyjnym momentem była rozpoczęta 20 sierpnia i zakończona 27 sierpnia zwycięstwem Armii Czerwonej bitwa nad Chałchin-Goł. Żelazną zasadą strategii Stalina było bowiem prowadzenie działań wojennych wyłącznie na jednym froncie.
Ambasador niemiecki w Moskwie Friedrich-Werner von der Schulenburg 16 września o godz. 18 przybył do siedziby Mołotowa, by domagać się, zgodnie z instrukcją Ribbentropa, natychmiastowego uderzenia na Polskę. Była to jego kolejna od wybuchu wojny interwencja w tej sprawie.
Skutki
Napaść Armii Czerwonej na wschodnie tereny naszego kraju spowodała wysiedlenie ogromnej rzeszy Polaków, masowe deportacje oraz zsyłki ludności cywilnej w śmiercionośne otchłanie rosyjskiej tajgi i tundry.
Rosjanie dokonywali licznych mordów na naszych rodakach, dochodziło do dewastacji i grabieży mienia a także innych form przemocy.
Wielu polskich oficerów, lekarzy, prawników oraz pozostałych przedstawicieli polskiej inteligencji zostało zamordowanych, m.in. w lesie katyńskim.
Obchody
W całym kraju odbywają się dzisiaj obchody rocznicy rosyjskiej agresji. W wielu miejscach pamięci w Polsce składane są wiązanki kwiatów, znicze, a także odprawiane są nabożeństwa za ofiary II wojny światowej.
