Z psychologicznego punktu widzenia każda emocja jest dobra, bo mówi nam, co jest dla nas ważne. Żadnej emocji, nawet trudnej czy nieprzyjemnej, nie powinniśmy ignorować czy zagłuszać. Ważne jest to, aby budować samoświadomość, która pozwoli odczytać, co tak naprawdę kryje się pod odczuwaną emocją.
Każdy z nas na przestrzeni życia wypracowuje różne strategie radzenia sobie z lękiem. Jedni wycofują się lub unikają sytuacji, które powodują niepokój. Inni przeciwnie – mobilizują się i „przełamują”, aby nie poddawać się lękowi. Z psychologicznego punktu widzenia każda emocja jest dobra, bo chce nam przekazać ważną informację.
Lęk jest potrzebny
Podobnie jak listonosz przynosi list polecony z wiadomością zaadresowaną do konkretnej osoby, tak emocja niesie precyzyjną informację o naszej reakcji psychicznej na jakąś osobę lub zdarzenie. Nie jest zatem pomocne mówienie komuś: „nie ma się czego bać”. Reakcja niepokoju czy strachu jest automatyczną odpowiedzią naszego organizmu i nie powinno jej się ignorować. Z ewolucyjnego punktu widzenia lęk miał nas informować o jakimś zagrożeniu. Poczucie zagrożenia jest jednak subiektywnym odczuciem i każdy może inaczej zareagować emocjonalnie na określoną sytuację.
Prawidłowa reakcja na lęk zawiera cztery etapy:
Etap 1 – „Nie ignoruj lęku”. Zaciekaw się tym wewnętrznym poruszeniem, tą zmianą przeżywaną na poziomie biologicznym i psychicznym. Nie uciekaj od razu w stronę „rozpraszaczy”. Odwracanie uwagi przez wzięcie do ręki telefonu, oglądanie kolejnego odcinka serialu czy kompulsywne jedzenie nie rozwiąże problemu związanego z lękiem.
Etap 2 – „Zaopiekuj się lękiem”. Możesz sobie wyobrazić, że twój lęk to małe przestraszone dziecko, które próbujesz uspokoić. Akceptacja, dostrojenie, życzliwość to właściwe nastawienie, aby skontaktować się ze swoim lękiem.
Etap 3 – „Odczytaj ukryty komunikat”. Najczęściej lęk pragnie poinformować cię o jakimś przeżywanym zagrożeniu. Może to być chwilowa utrata poczucia bezpieczeństwa. Kierując się szczerą ciekawością, zapytaj swój lęk: co chcesz mi powiedzieć? Co właściwe się stało i czego ode mnie potrzebujesz?
Etap 4 – „Znajdź odpowiednie rozwiązanie”. Nie śpiesz się, nie próbuj szybko pozbyć się tego nieprzyjemnego odczucia, jakim jest niepokój i lęk. Jesteś dorosły i na pewno znajdziesz jakąś dobrą strategię ukojenia lęku. Potrzebujesz jednak chwili, aby się zastanowić, może porozmawiać z kimś o przyczynie swojego lęku. Odczuwanie lęku nie jest słabością. Jest on raczej wewnętrzną busolą, która pozwala lepiej odróżniać to, co mi służy i wspiera, od tego, co odbiera mi pokój. Użyj zatem całej swojej inteligencji, aby znaleźć sposób na odzyskanie poczucia bezpieczeństwa. (…)
ks. Krzysztof Naczk
Więcej przeczytasz w 16. numerze dwutygodnika „Pielgrzym” [4 i 11 sierpnia 2024 R. XXXV Nr 16 (905)], str. 24-25.
Dwutygodnik „Pielgrzym” w wersji papierowej oraz elektronicznej (PDF) można zakupić w księgarni internetowej Wydawnictwa Bernardinum.
