Jutro, 16 września w obiegu znajdzie się wprowadzony przez Pocztę Polską znaczek pocztowy ukazujący rycinę barokowych organów znajdujących się w pelplińskiej katedrze. Seria nazywa się “Zabytkowe organy w Polsce”. W poprzedniej emisji został wydany znaczek z organami z Jędrzejowa.
Pelplin to niewielka miejscowość na Pomorzu Gdańskim, słynna m.in. z jedynej w Polsce 2-tomowej Biblii Gutenberga, najcenniejszej wśród dotąd istniejących w świecie. To w niej jest widoczny na 46 karcie I tomu ślad przewróconej czcionki. Od połowy XIII wieku, aż do początku wieku XIX mieściło się w Pelplinie opactwo cystersów. W roku 1824 przeniesiono tam z Chełmży stolicę biskupią prastarej Diecezji Chełmińskiej, a w 1992 roku utworzono Diecezję Pelplińską. Trwałym pomnikiem m.in. kulturotwórczej działalności cystersów pozostał ceglany zespół zabudowań klasztornych z dominującym nad miastem gotyckim kościołem. Dzisiejsza Katedra pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, w 1960 roku otrzymała tytuł Bazyliki mniejszej.
Okazałym dziełem pielęgnowanej przez cystersów sztuki organmistrzowskiej są barokowe organy, zbudowane przez Jana Jerzego Wolffa w latach 1677-80, usytuowane w południowym ramieniu transeptu. Całe wyposażenie instrumentu z wiatrownicami mechaniczno-zasuwkowymi, elementami traktury mechanicznej oraz piszczałkami poszczególnych rejestrów, mieści się w ustawionej na murowanej części chóru szafie głównej i w pozytywie przednim, wkomponowanym w środkową część wysuniętego do przodu drewnianego wielobocznego chóru. Obok 8-rejestrowego zespołu, umieszczonego w pozytywie przednim, pozostałe części 42-rejestrowego zespołu dźwięku, tj. instrumentu zasadniczego, rzadko spotykanego pozytywu czołowego i pedału, mieszczą się w szafie głównej. Odpowiednikiem poszczególnych zespołów dźwięku są 3 klawiatury ręczne z „krótką oktawą”, umieszczone w prostokątnym wykroju, wraz z metalowymi kluczami rejestrowymi i klawiaturą nożną, w dolnej części obudowy szafy. Zespół 4 klinowych miechów mieści się w tylnej części chóru, poza szafą. Mateuszowi Schollerowi z pobliskiego Gniewu przypisywane są trójwieżowe struktury głównego prospektu i pozytywu, oddzielone pośrednimi płaszczyznami piszczałkowymi, zwieńczone rzeźbami Matki Bożej Wniebowziętej na pozytywie i ponad naturalnej wielkości Chrystusa na szczycie, wraz ze złoconym ornamentem płaskorzeźbionych wici roślinnych, girland, wolut i szyszek.
Z uwagi na wielokrotne przebudowy, organy zatraciły swoje pierwotne brzmienie. W 2000 r. ks. prof. Jan Bernard Szlaga, Biskup Diecezji Pelpińskiej, powołał Komitet Odbudowy i Konserwacji Organów. W latach 2001-03 przeprowadzone zostały prace rekonstrukcyjno-organmistrzowskie przez Józefa i Zdzisława Mollina z Odrów. Również za sprawą ks. Stanisława Grunta, b. dyrektora ekonomicznego diecezji i wieloletnich starań Mariana Dorawy, odkrywcy zamalowanej dyspozycji rejestrów, prace rekonstrukcyjne i renowacyjne przywróciły instrumentowi utracone brzmienie oraz wartość obiektu barokowego, stawiając go znów w czołówce barokowych organów Europy.
Więcej informacji na oficjalnej stronie Poczty Polskiej (kliknij)
