Święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny należy do najwcześniejszych świąt maryjnych. Maryja jest Matką Boską Siewną, Matką Jezusa – najlepszego Ziarna Bożego. Jest opiekunką zasianego ziarna i natchnieniem dla siewców dobrego ziarna. Matka Boska Siewna uczy pracowitości, sumienności, uczciwości i czynienia dobra.
Początków święta Narodzenia Najświętszej Maryi Panny należy szukać w Jerozolimie. Apokryfy, podając wiele szczegółów z dzieciństwa Maryi, miejsce Jej narodzin umieszczają w pobliżu świątyni jerozolimskiej. Już w V wieku obchodzono uroczystość poświęcenia bazyliki w miejscu narodzenia Matki Bożej. Uroczystość poświęcenia tej bazyliki wskazuje na początki święta. Jest to obecna bazylika św. Anny, gdzie czczona jest figura Maryi jako małego dziecka. W Bizancjum i w Rzymie święto narodzenia Maryi było znane w VII wieku. Już za pontyfikatu papieża św. Sergiusza (687–701) zostaje zaliczone do czterech uroczystości maryjnych połączonych z procesją stacyjną. Papież obok święta Narodzenia wymienia święta: Zwiastowania, Oczyszczenia i Zaśnięcia Najświętszej Panny Maryi. Narodzenie Najświętszej Maryi Panny jest czczone dokładnie dziewięć miesięcy po Jej Niepokalanym Poczęciu – 8 września. W naszej ojczyźnie Maryja jest czczona w tym dniu jako Matka Boska Siewna. W kościołach tego dnia błogosławi się ziarno siewne.
Święta Panienka
W „Królowej Niebios. Legendy o Matce Bożej” Piotr Stachiewicz przedstawia Maryję jako Świętą Panienkę idącą wzdłuż rozoranej gleby i rzucającą dostojnym ruchem siewcy złote ziarna w otwarte bruzdy. Marian Gawalewicz, autor opracowania maryjnych ilustracji Stachiewicza, napisał:„Kiedy zobaczyłem pierwsze szkice rzucone na papier, powiał na mnie od razu jakby czar jakiś, wnikający do duszy coraz głębiej, im dłużej się w nie wpatrywałem”. Rzeczywiście ilustracje, wykonane w technice heliograwiury, są wyjątkowej urody, a wśród nich Matka Boska Siewna – opiekunka doczesnych, duchowych i nadprzyrodzonych zasiewów.
Narodzenie Maryi
Ewangelia nie wspomina o narodzeniu Maryi, nie wymienia nawet imion jej rodziców: Joachima i Anny, których znamy jedynie z tradycji Kościoła Wschodniego. Kiedy św. Mateusz kończy opis rodowodu Jezusa słowami: „Jakub ojcem Józefa, męża Maryi, z której narodził się Jezus, zwany Chrystusem” (Mt 1,16), wymienia Maryję po raz pierwszy, wskazując na Nią jako na Matkę Odkupiciela. Pan Jezus mówi o sobie: „Ja jestem światłością świata. Kto idzie za Mną, nie będzie chodził w ciemności, lecz będzie miał światło życia” (J 8,12). Ciemności to siły zła (J 12,35–46; Rz 13,12; 1P 2,9), Chrystus oddziela światło od ciemności, które w końcu ustąpią całkowicie przed światłością (J 1,5; 1 J 2,8), a Maryja „wydała światu przedwieczną światłość (Lumen aeternum mundo affudit), naszego Pana, Jezusa Chrystusa”, jak podaje prefacja „o Bożym macierzyństwie Maryi”. Dlatego nazywamy Ją „zorzą wschodzącą” (aurora consurgens) i „gwiazdą zaranną” (stella matutina). Zorza wyprzedza bowiem wschód słońca, jest odbiciem słońca, a gwiazda – wydając promień – nie traci przez to swego blasku, jest piękną figurą Bożego macierzyństwa Maryi, nie przynosząc uszczerbku Jej dziewictwu. Dlatego w pieśni do Najświętszej Maryi Panny śpiewamy: „Gwiazdo zaranna, śliczna Jutrzenko, Niepokalana Marjo (sic!) Panienko! Bez pierworodnej zmazy poczęta, módl się za nami, Królowo święta!…”.
Apokryficzna Protoewangelia Jakuba opowiada, że Joachim i Anna byli już w sędziwym wieku, kiedy małżonka Joachima porodziła małą Miriam, którą do końca świata i przez całą wieczność „błogosławić będą wszystkie pokolenia”.
„Witaj, Maryjo, najsłodsza córko Anny”
Radosnym piewcą narodzenia Najświętszej Maryi Panny był św. Jan Damasceński: „Pójdźcie, wszystkie narody, pójdźcie ludzie wszystkich ras i języków, każdego wieku i stanu! Radośnie świętujmy narodzenie radości całego świata! (…) Matka Boża odnowiła cały rodzaj ludzki, a smutek pierwszej matki Ewy przemieniła w radość. Tamta usłyszała wyrok Boży: «W bólu będziesz rodziła dzieci» (Rdz 3,16). Ta: «Bądź pozdrowiona, łaski pełna» (Łk 1,28). O szczęśliwa paro, Joachimie i Anno! Dziś Syn Cieśli, uczynił sobie żywą drabinę, której podstawa wspiera się na ziemi, a szczyt sięga nieba. Świętujmy dzień uroczysty z powodu narodzenia się Matki Bożej. Ciesz się, Anno, Witaj, Maryjo, najsłodsza córko Anny!”.
W liturgii
Ewangelia liturgii słowa mszy (Mt 1,1–16.18–23) święta Narodzenia Najświętszej Maryi Panny wylicza imiona osób wchodzących w życiorys Pana Jezusa i wykazuje Jego ludzkie pochodzenie. Ma ono charakter zstępujący, wiąże się z proroctwem Micheasza (5, 1–5), który zapowiada Mesjasza i Jego Królestwo. Narodzi się On w Betlejem, miejscowości rodzinnej Dawida. Rodowód, jaki przekazuje ewangelista Mateusz, pod względem treści nie jest dokładny, nie podaje wszystkich przodków Jezusa. Stanowi kompozycję literacką przeznaczoną dla celów religijnych. Między innymi wymienia imiona czterech kobiet: Tamar, Rachab, Rut, Batszeba, by wykazać, że wszystkie, niezależnie od pochodzenia i zasług, realizują zbawcze plany Boga.
Jezus został poczęty w sposób dziewiczy za sprawą Ducha Świętego. Jego imię z języka hebrajskiego Jehoszua albo w skróconej formie Joszua oznacza „Zbawienie Pana”, czyli „Zbawiciel”. Ta myśl o zbawieniu harmonizuje z proroctwem Micheasza. Prorok ogłosił, że Mesjasz wybawi swój lud od wrogów. Ewangelista podkreśla dziewictwo Maryi, „z której narodził się Jezus, zwany Chrystusem” (Mt 1,16) oraz „Dziewica pocznie i porodzi Syna, któremu nadadzą imię Emmanuel, to znaczy Bóg z nami” (Mt 1,23; por. Iz 7,14).
Myśl przewodnia obu czytań jest wspólna. Jezus pochodzi z rodu Dawida. Jest Zbawicielem. W Nim spełniają się proroctwa o dziewiczym poczęciu i narodzeniu z Dziewicy Maryi. Genealogia Jezusa przekazana przez Ewangelistę ma wyraźnie religijny charakter. Pokazuje ludzkie pochodzenie Jezusa, Syna Bożego i uprzywilejowane miejsce Maryi. Maryja jest Matką Boską Siewną, Matką Jezusa, najlepszego Ziarna Bożego. Jest opiekunką zasianego ziarna: zboża, słowa, pracy, czynu i przykładu. Jest natchnieniem dla siewców dobrego ziarna: poety, nauczyciela, zwłaszcza duchowego przewodnika. Jest natchnieniem dla pracy rolników, uczonych, polityków, w ogóle ludzi wszystkich zawodów, którzy pragną dobra.
Matka Boska Siewna uczy nas pracowitości, sumienności, uczciwości i czynienia dobra. A produkcja dobra jest rewolucyjną mocą chrześcijaństwa.
ks. Augustyn Eckmann
„Pielgrzym” [3 i 10 września 2023 R. XXXIV Nr 18 (881)], str. 12-13.
Dwutygodnik „Pielgrzym” w wersji papierowej oraz elektronicznej (PDF) można zakupić w księgarni internetowej Wydawnictwa Bernardinum.
