Sauna kojarzy nam się przede wszystkim z Finlandią. I słusznie, bo statystycznie saunę posiada każda fińska rodzina. Finowie korzystają z niej co najmniej raz w tygodniu, a w czasie ferii i wakacji nawet codziennie. To jedna z najpopularniejszych naturalnych metod podnoszenia odporności. Warto się więc w niej wygrzać (a potem schłodzić) – szczególnie zimą.
Nie od dziś wiadomo, że sauna ma pozytywny wpływ na organizm człowieka. W Finlandii tradycja saunowania jest bardzo stara i sięga nawet dwóch tysięcy lat. Nie bez powodu – kąpiele cieplne przynoszą bowiem wiele korzyści zdrowotnych: trenują gruczoły potowe z układem termoregulacyjnym i serce z układem krwionośnym, uelastyczniają mięśnie i struktury zbudowane z tkanki łącznej, wpływają pozytywnie na układ nerwowy i normalizują jego napięcie. Istnieją nawet badania mówiące o pozytywnym znaczeniu sauny w leczeniu depresji czy objawów somatycznych.
Korzyści zdrowotne
Wielowiekowe tradycje kąpieli w saunie potwierdzają jej dobroczynne działanie. Autorzy publikacji „Sauna i jej znaczenie w treningu zdrowotnym człowieka” stworzyli listę zmian zachodzących w organizmie człowieka spowodowanych regularnym korzystaniem z sauny i świadczących o pozytywnym jej znaczeniu dla naszego zdrowia. Oto kilka z nich: zwiększanie odporności na infekcje dróg oddechowych i przeziębienia; odtruwanie (ponieważ wraz z poceniem się tracone są odpadowe produkty przemiany materii i toksyny produkowane przez procesy chorobowe toczące się w organizmie lub dostarczane wraz z pożywieniem); zmniejszenie pobudliwości układu nerwowego, co stanowi czynnik obniżający jego napięcie (zwiększa to potrzebę snu i jego głębokość); regulowanie czynności układu autonomicznego; poprawienie rozciągliwości i elastyczności układu ruchu oraz zmniejszenie lepkości mazi stawowej i zwiększenie zakresu ruchomości stawów; wzrost ukrwienia, przemiany materii oraz zwiększenie siły mięśni; kąpiel cieplna jest rodzajem treningu uskuteczniającego procesy eliminacji ciepła z organizmu (pobudza czynność gruczołów potowych); pobudzanie gruczołów dokrewnych i stymulowanie układu odpornościowego; oczyszczanie skóry ze złuszczającego się naskórka oraz pobudzanie warstwy rozrodczej naskórka; poprawienie ukrwienia skóry i błony śluzowej dróg oddechowych; zwiększenie wysycenia krwi tlenem; pogłębienie snu i zwiększenie jego potrzeby; pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, uelastycznianie ścian naczyń krwionośnych; odczucie odświeżenia i relaksu.
Jak tłumaczą autorzy publikacji, Jakub i Katarzyna Pawłowscy oraz Rafał Bochyński, sauna jest połączeniem zabiegu przegrzania ciała przy użyciu wysokiej temperatury i wysokiej lub niskiej wilgotności wraz z następującym po nim zabiegiem ochładzania ciała, a prawidłowe korzystanie z sauny niesie ze sobą wiele korzyści dla naszego zdrowia.
ABC saunowania
Z sauny zaleca się korzystać minimum raz w tygodniu, przeznaczając na to co najmniej półtorej godziny, a optymalnie dwie. W tym czasie powinniśmy przynajmniej dwa razy wykonać cykle składające się z trzech faz: nagrzewanie ciała (kąpiel w saunie), schładzanie ciała (na przykład chłodny prysznic) i odpoczynek. Jak podaje Polskie Towarzystwo Saunowe, przed skorzystaniem z sauny warto zapoznać się z kilkoma zasadami, których powinno się przestrzegać podczas saunowych kąpieli. I tak „przed wejściem do sauny nie powinniśmy się objadać, a ostatni posiłek najlepiej spożyć na dwie godziny przed kąpielą. Należy też zdjąć biżuterię, zegarek i inne ozdoby z ciała. Przed wejściem do sauny myjemy się pod prysznicem, a potem dokładnie wycieramy. Powinniśmy również ogrzać stopy w gorącej wodzie, jeśli są zimne, i zdjąć klapki”. Ponadto do sauny nie wchodzimy w stroju kąpielowym, gdyż rozgrzany strój wydziela toksyczne związki, które mogą zostać wchłonięte przez skórę. Do sauny fińskiej wchodzimy owinięci wyłącznie ręcznikiem. „Podczas przebywania w saunie suchej powinniśmy dobrać ławkę do swoich potrzeb i możliwości, najlepiej zaczynając od najniższej, a kończąc na najwyższej; odwinąć się z ręcznika, tak, aby jak największa powierzchnia ciała była wystawiona na działanie temperatury i wilgoci; usiąść i trzymać nogi na wysokości tułowia lub położyć się na ławie; podłożyć ręcznik pod każdą część ciała mającą kontakt z drewnem sauny; kontrolować czas, aby nie przebywać w saunie dłużej niż piętnaście minut; na chwilę przed wyjściem z sauny usiąść, jeśli leżeliśmy. Po wyjściu z sauny należy opłukać ciało ciepłą wodą, następnie schłodzić je, biorąc zimny prysznic, schładzanie rozpoczynamy od części ciała najbardziej oddalonych od serca, dopiero na końcu zalecane jest schładzanie karku i głowy. Po prysznicu – o ile to możliwe – korzystamy ze zbiornika wody lub z groty lodowej, aby dokładnie schłodzić ciało. Następnie powinniśmy wypocząć minimum tyle czasu, ile przebywaliśmy w saunie – najlepiej w pozycji leżącej – oraz uzupełnić płyny. Przed opuszczeniem saunarium powinniśmy wydłużyć ostatni odpoczynek do około dwudziestu minut i umyć dokładnie całe ciało bez użycia mydła”.
Sauna na dobre samopoczucie
Saunowanie jest jednym z najbardziej zbadanych i najlepiej opracowanych zabiegów termolecznictwa, stanowiącym dopełnienie procesu leczenia w przypadku niektórych chorób przeciążeniowych układu ruchu, chorób układu krążenia, wrzodowych czy psychicznych, które w XXI wieku otrzymały miano chorób cywilizacyjnych.
Sauna – oprócz tego, że sprzyja odnowie biologicznej i przyspiesza regenerację po wysiłku fizycznym – niweluje również stres, poprawiając w ten sposób odporność organizmu, a także przyczynia się do wytwarzania hormonów szczęścia. Naukowcy podkreślają, że sauna dostarcza wielu pozytywnych emocji, a jej ciepło przyjemnie odpręża organizm. To doskonały relaks zarówno dla ciała, jak i ducha.
Kiedy – jak nie zimą – jest lepszy czas, by poddać się jej prozdrowotnym właściwościom? Zanim jednak zdecydujemy się na wizytę w saunie, warto wcześniej skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu, czy nie ma ku temu żadnych przeciwwskazań zdrowotnych.
Maja Sitkiewicz
„Pielgrzym” [8 i 15 stycznia 2023 R. XXXIV Nr 1 (864)], str. 24-25
Dwutygodnik „Pielgrzym” można zakupić w księgarni internetowej Wydawnictwa Bernardinum.
UWAGA!
Czasopismo do nabycia także w wersji elektronicznej (PDF)!
