Niektórych perspektywa dużej ilości czasu dla siebie przygnębia – no bo co z nim zrobić? Inni tylko czekają na ten wyjątkowy „okres wolności”. Ile ludzi – tyle opinii. Jednak dla wielu czas na emeryturze jest możliwością zadbania o siebie. I to nie tylko zdrowotnie.
Jak po latach życia na wysokich obrotach zwolnić? Trudno przejść do takiego trybu, kiedy przez kilkadziesiąt wcześniejszych lat łączyło się pracę, wychowywanie dzieci i domowe obowiązki, a na czas dla siebie często nie było już miejsca. Co więc zrobić, gdy dzień nie jest już wypełniony po brzegi? Jak mówią moi rozmówcy, takie pytania pojawiają się tuż przed przejściem na emeryturę. I tak jak szybko się pojawiają, tak szybko znikają, bo „czas sam się wypełnia”.
Nie narzucaj – daj sobie prawo
Czy da się dobrze przygotować do emerytury? Jak zaplanować ten czas? Na co szczególnie warto zwrócić uwagę w takim momencie życia? „W moim odczuciu, po wielu rozmowach z seniorami bardzo istotne jest zdanie: «Daje sobie prawo». Zdanie wypowiedziane do siebie samego w miłości – opowiada Aleksandra Jeryś, coach i trener. – Jeśli narzucamy sobie coś: muszę chodzić na ćwiczenia, muszę przynależeć do jakieś grupy – to często kończy się to fiaskiem. Nasz mózg nie lubi nakazów. W zamian bardzo docenia prawdę, czyli wolność, którą sobie dajemy. A jak jest wolność, to można zapytać siebie o to, czego zawsze chciałem spróbować, doświadczyć, w czym wziąć udział, co we mnie kiełkuje, itd. Gdy przychodzi pomysł na nowe i staje się w prawdzie, to za tym idzie akceptacja i realizacja”.
Mieć więcej czasu nie znaczy, że jest on całkowicie wolny. Często zdarza się, że dziadkowie, idąc na emeryturę, rozpoczynają nowy etap – opieki nad wnukami. To kapitalny moment nie tylko do pogłębienia więzi rodzinnych, ale do penetrowania nowych miejsc i doświadczeń. Często nie w pojedynkę, a właśnie z młodszym kompanem. Pytani przeze mnie emeryci opowiadają, że sami proponują swoim dzieciom opiekę nad wnukami. Jednak, co ciekawe, zaznaczają wyraźnie granice i pokazują swoje grafiki zajęć.
Malarstwo, spacery, gra na pianinie
Dla wielu czas na emeryturze to nie tylko dbanie o zdrowie, kondycję fizyczną czy odpoczywanie. To również rozwinięcie swoich zainteresowań. A propozycji do spędzenia czasu wspólnie z innymi emerytami jest wiele. Prawie w każdej miejscowości można znaleźć kluby seniora z bogatą ofertą zajęć.
Marta Polak, prezeska Stowarzyszenia Dobrych Wiadomości i od 2017 roku prowadząca klub seniora, podkreśla, że emeryci to niezwykle radosna i ciekawa świata grupa społeczna: „Z perspektywy tych kilku lat mogę powiedzieć, że seniorzy stają się… coraz młodsi! Widać to szczególnie po kobietach. Klub w głównej mierze organizuje spacery po Gdańsku. Okazuje się, że wiele osób, które tu mieszkają, odkrywa to miasto na nowo. Co ciekawe – seniorzy po takim spacerze zapraszają swoje wnuki do tych miejsc i pokazują im odkryte tereny. To bardzo jednoczy młodsze i starsze pokolenie. Często seniorzy nam opowiadają, jakie było najpierw zdziwienie, a potem radość wnuka czy wnuczki z takiego spaceru” – opowiada Polak.
Kalendarz wypełniony po brzegi
„W dzisiejszych czasach organizowanych jest naprawdę wiele imprez dla seniorów. To i koncerty, i spotkania w bibliotece, i wernisaże… Seniorzy naprawdę nie mają czasu. A żeby się spotkać, często każdy wyciąga własny kalendarz i ściśle żyje z tym kalendarzem” – mówi Marta Polak.
Koordynatorka klubu seniora działającego przy Stowarzyszeniu Dobre Wiadomości zaznacza, że seniorzy nie mają czasu, bo ciągle coś robią. A dzięki temu czują się młodo, są aktywni i pełni życia. „To grupa ludzi, z którą można naprawdę wszystko! Do klubu chodzą nawet osoby 80 plus. To ewenement, bo to, ile mają lat, widać tylko w dowodzie osobistym. Świetnym przykładem jest pan Jan, który ma 82 lata. Ostatnio napisał kilka wierszy dla dzieci… – uśmiecha się Marta Polak. – Polecam taki intensywny tryb życia. To, można śmiało powiedzieć, druga młodość. Tyle że dojrzalsza” – podsumowuje.
Na emeryturze nie trzeba się nudzić
Emerytura to czas – jak mówią sami seniorzy – kiedy można odpocząć od codziennych obowiązków. W klubach seniora, na spotkaniach dla emerytów czy chociażby na Uniwersytetach Trzeciego Wieku można rozwijać hobby, które przez wiele lat było tylko w sferze marzeń, ponieważ przy pracy zawodowej, prowadzeniu domu czy wychowywaniu dzieci nie było na to czasu. „Seniorzy na emeryturze tworzą kabarety, malują, śpiewają. Rozwijają swoje pasje. Nie przestają być aktywni – wyjeżdżają na wycieczki, imprezy czy tematyczne spotkania” – opowiada Władysława Graniak, prezeska Usteckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku „Żyj kolorowo”. Jak mówi, od poniedziałku do soboty jest ogrom propozycji dla każdego seniora. Można uczestniczyć w zajęciach sportowych, jest sekcja brydżowa, są wykłady tematyczne, zajęcia taneczne. „Proponujemy spacery z kijkami, rajdy rowerowe oraz okazjonalne spotkania integracyjne. Na emeryturze naprawdę nie trzeba się nudzić. Osoby, które chcą, mogą robić, co chcą. Emerytura to odkrywanie samego siebie w czasie wolnym od obowiązków. To czas poświęcony w większości sobie” – opowiada Graniak.
Języki i komputery za ciasto i ogórki kiszone
Warto również podkreślić, że dużo seniorów jest samotnych. Ich dzieci powyjeżdżały do innych miast lub za granicę. By pozbyć się uczucia osamotnienia osoby starsze spotykają się w różnych grupach. „My, jako Uniwersytet Trzeciego Wieku, oferujemy bardzo dużo: mamy zajęcia psychologiczne, z zielarką, dietetyczką, jest nauka języków obcych czy obsługi komputera. Przychodzą do nas uczniowie i uczą nas – seniorów – jak korzystać z mediów społecznościowych. A my ich uczymy, jak robi się pyszne ciasto czy domowe ogórki kiszone. To cudowna integracja międzypokoleniowa” – opowiada Władysława Graniak i dodaje, że najtrudniej zrobić pierwszy krok – wyjść z domu. „Ale naprawdę warto się na to zdecydować. Emeryci na naszych spotkaniach są na równych prawach: czy to były dyrektor, czy była sprzątaczka. Na zajęciach prawie 70 procent stanowią kobiety. Mężczyzn trudniej wyciągnąć z domu. Ale jak już przyjdą, to odkrywają w sobie ogrom talentów! A potem je szlifują. Bo w końcu mają na to czas”.
Starzenie się społeczeństwa
W raporcie Głównego Urzędu Statystycznego, zatytułowanym „Sytuacja osób starszych w Polsce w 2021 roku”, widać, że w ostatnich latach w Polsce nasilił się proces starzenia się społeczeństwa. Udział osób starszych w populacji mieszkańców Polski systematycznie rośnie. Jak wynika z badań, „na koniec 2021 roku liczba osób w wieku 60 lat i więcej wyniosła 9,7 mln i w stosunku do roku poprzedniego zwiększyła się o 0,2 proc. Według prognozy GUS liczba ludności w wieku 60 lat i więcej w Polsce w roku 2030 ma wzrosnąć do poziomu 10,8 mln, a w 2050 roku może wynieść nawet 13,7 mln. Osoby starsze będą stanowiły wówczas około 40 proc. ogółu ludności Polski”.
Alicja Samolewicz-Jeglicka
Więcej przeczytasz w 20. numerze dwutygodnika „Pielgrzym” [1 i 8 października 2023 R. XXXIV Nr 20 (883)], str. 24-25.
Dwutygodnik „Pielgrzym” w wersji papierowej oraz elektronicznej (PDF) można zakupić w księgarni internetowej Wydawnictwa Bernardinum.
