Kościół katolicki wspomina 3 lutego św. Błażeja – biskupa Sebasty w Anatolii w dzisiejszej Turcji (obecnie Sivas), okrutnie zamordowanego za wiarę ok. 316 r. za panowania cesarza Licyniusza. Tego dnia w wielu regionach udziela się tzw. błogosławieństwa św. Błażeja, uważanego m.in. za patrona chorób gardła. Podczas tego obrzędu duchowny błogosławi gardło dwiema skrzyżowanymi świecami.
Nie ma historycznych dowodów na to, skąd wziął się ten zwyczaj. Wiąże się z nim wiele legend, zwłaszcza w Kościołach wschodnich i w regionie alpejskim. Jedna z nich mówi, że swoją modlitwą święty ten uratował przed uduszeniem jedynego syna ubogiej wdowy, któremu w gardle ugrzęzła ość. Prawdopodobnie też Błażej, zanim został biskupem, był lekarzem. Inna legenda mówi, że przed swoją męczeńską śmiercią święty prosił Boga, aby wysłuchał każdego, kto w jego imieniu będzie prosił o uzdrowienie z choroby gardła lub innych dolegliwości.
Św. Błażej jest czczony 3 lutego od czasów średniowiecza. Udzielane od XVI w. błogosławieństwo ma strzec także przed zarazą i bólami zębów. Święty jest patronem lekarzy, piekarzy, kapeluszników, wytwórców wosku, tkaczy, handlarzy wełną i muzykantów. Jest też czczony jako patron dobrej pogody oraz opiekun zwierząt domowych i dzikich. Należy do grona Czternastu Świętych Wspomożycieli.
W sposób szczególny czci św. Błażeja chorwacki Dubrownik, gdzie jest on znany jako Vlaho. Tego dnia na ulice, odświętnie udekorowane flagami z wizerunkiem tego świętego, wychodzą tłumnie ludzie w tradycyjnych strojach ludowych. Legenda głosi, że święty obronił miasto. Ukazał się we śnie miejscowemu proboszczowi, ostrzegając przed ukrytymi koło przybrzeżnej wysepki statkami Wenecjan, planujących atak pod osłoną nocy. Flota wenecka wycofała się, widząc na murach Dubrownika przygotowania do obrony i alarm w mieście. Wkrótce po tym wydarzeniu ogłoszono św. Błażeja patronem miasta, a od 972 r. dzień 3 lutego, jako rocznica cudownej obrony przed Wenecjanami, obchodzony jest jako wielkie święto. Z tej okazji ogłaszano nawet amnestię dla mniej groźnych przestępców, a skazani na banicję mogli „na svetoga Vlaha” odwiedzać miasto.
Od 1026 r. w katedrze w Dubrowniku z czcią przechowywane są relikwie świętego: jego ręka, noga i głowa, a także przywiezione z Jerozolimy relikwie Krzyża Świętego. W kościele św. Błażeja znajduje się XV-wieczna figura wykonana z pozłacanego srebra, przedstawiająca świętego z makietą miasta sprzed wielkiego trzęsienia ziemi w 1667 roku.
W ikonografii św. Błażej przedstawiany jest jako biskup z siwą brodą w geście błogosławienia. Atrybutami jego są: jeleń, pastorał, ptaki z pożywieniem w dziobie, dwie skrzyżowane świece, żelazne zgrzebło – narzędzie tortur.
Teresa Sotowska (KAI) / Warszawa
