Ślady cebuli odkryto w egipskich piramidach. Warzywo znane było Rzymianom, Grekom, także na dworze chińskim. Cebulę nazywa się królową warzyw ze względu na bardzo wysokie wartości odżywcze.
Cebula zwyczajna, czyli Allium cep, to dwuletnia bylina z rodziny czosnkowatych. Jej prawidłowa nazwa botaniczna brzmi: czosnek cebula, ale popularnie używa się tylko słowa cebula. Jej ojczyzną jest Azja. Do Europy Środkowej dotarła prawdopodobnie z Włoch. Dziś należy do najbardziej rozpowszechnionych i lubianych warzyw przyprawowych na świecie.
Czerwona, żółta i biała…
W zależności od odmiany cebule mają różny kształt, wielkość, odmienny kolor łusek i miąższu oraz inny smak. Najpopularniejsza w uprawie jest cebula biała, czerwona, czosnkowa i dymka. Warto wiedzieć, że Polska zajmuje znaczące miejsce na świecie w uprawie i eksporcie tej rośliny. Potentatami są Egipt, Hiszpania i Węgry.
Nie tylko wyciskacz łez
Cebula ma bardzo wysokie wartości odżywcze. Zawiera białko roślinne, węglowodany, odrobinę tłuszczu i nieco więcej błonnika. Dostarcza składników mineralnych w formie soli: wapnia, żelaza, fosforu, magnezu, selenu, krzemu oraz witamin: A, B1, B2, PP, C i E. Obecny jest w niej kwas nikotynowy i foliowy.
Podczas krojenia lub zgniatania cebuli uwalniają się substancje lotne – fitoncydy, które wraz ze związkami nielotnymi nadają roślinie własności bakteriobójcze. Niszczą bakterie oporne na działanie antybiotyków. To właśnie substancje lotne drażnią gruczoły łzowe oczu i powodują łzawienie.
Cebula poprawia odporność organizmu na choroby, w tym nowotworowe. Badania też wykazały, że związki czynne w cebuli obniżają ciśnienie tętnicze krwi. Cebulę podaje się w formie syropu, soku czy nalewki. Sok może być używany przy leczeniu zapalenia żył, żylaków odbytu oraz jako lek przeciwpasożytniczy. Inhalacje z niego przynoszą ulgę przy katarach, zaś sok zakraplany do nosa hamuje katar. Pomaga też w walce z kaszlem. Uodparniające kuracje sokiem z cebuli medycyna ludowa poleca na wiosnę i jesień. Substancje zawarte w roślinie wywierają również korzystny wpływ na przewód pokarmowy, gdyż pobudzają apetyt i przyspieszają trawienie. Badania dowiodły, że cebula działa moczopędnie, dzięki czemu zapobiega powstawaniu kamieni nerkowych i ułatwia pozbywanie się nadmiaru płynu z organizmu. Zapobiega też obrzękom kończyn. Z miazgi cebuli lub z maści cebulowej robi się okłady leczące rany, czyraki, oparzenia i odmrożenia.
Z uwagi na dużą zawartość krzemu niezbędnego do prawidłowej budowy kości, spożywanie cebuli zaleca się młodzieży i ludziom starszym. Jedzmy zatem cebulę na zdrowie.
Opr. Anna Mazurek-Klein
„Pielgrzym” 2009, nr 24 (522), s. 26
