Przynajmniej dwa razy do roku, na Boże Narodzenie i na Wielkanoc, przesyłamy sobie życzenia. Warto zatem przypomnieć, jak prawidłowo adresować kartki pocztowe, listy i składać osobiste życzenia. Pomocne nam będą zasady savoir-vivre’u i zasady polskiej pisowni.
Na początku należy zaznaczyć, że wbrew szerzącej się tendencji odmieniamy nazwiska adresatów i piszemy np. do Anny i Piotra Zielińskich (A.P. Zielińscy) czy do Państwa Nowaków (p. Nowakowie). Zasada odmienności oczywiście dotyczy także nazwisk pojedynczych osób.
W etykiecie związanej z adresowaniem życzeń poza odmianą nazwisk istotne są także inne czynniki, jak choćby tytuły i godności. W przypadku adresatów wywodzących się ze środowisk kościelnych trzeba o tym szczególnie pamiętać. Środowisko to posiada – podobnie jak inne – system godności (wikariusz, proboszcz, dziekan, prałat, kanonik, biskup, kardynał itd.). I chociaż nazwy tytułów, godności oraz urzędów kościelnych zasadniczo piszemy małą literą (ojciec, ksiądz, papież), w przypadku listów wielka litera na początku wyrazu podyktowana jest względami grzecznościowymi.
Formy „wielebny” i „przewielebny” stosuje się według następującej zasady: jeżeli ksiądz, zakonnik, zakonnica nie posiada żadnych tytułów czy funkcji (ksiądz jest np. wikarym w parafii) stosuje się formę „wielebny”, a we wszystkich pozostałych wypadkach „przewielebny”. Zwracając się do wikarego można zatem napisać: „Wielebny Księże”, a jeżeli ten ksiądz jest np. doktorem teologii: „Przewielebny Księże Doktorze”. Życzenia do biskupa zaadresujemy: „Jego Ekscelencja Ksiądz Biskup Jan Kowalski, Biskup Pomocniczy Diecezji Ełckiej”, a do kardynała zwrócimy się „eminencjo”.
Nie wypada korzystać z gotowych życzeń, zwłaszcza tych już wydrukowanych na karcie pocztowej. Zwracając się do drugiej osoby, postarajmy się o słowa płynące prawdziwie z serca, niebędące zestawem banałów i stereotypów. Wykorzystajmy naszą wiedzę o adresacie i utwórzmy życzenia dopasowane do osoby i okoliczności.
Zofia Pomirska
„Pielgrzym” [2 i 9 kwietnia 2023 R. XXXIV Nr 7 (870)], str. 32
Dwutygodnik „Pielgrzym” w wersji papierowej oraz elektronicznej (PDF) można zakupić w księgarni internetowej Wydawnictwa Bernardinum.
