„W Kościele jesteśmy misjonarzami” – to hasło tegorocznego Dnia Modlitwy i Pomocy Misjom, który obchodzony jest 6 stycznia w Uroczystość Objawienia Pańskiego. Ofiary zbierane w tym dniu na tacę tworzą fundusz wsparcia dla misji i misjonarzy. W tym dniu przypada też święto patronalne Papieskiego Dzieła Misyjnego Dzieci oraz uroczyste zakończenie inicjatywy Kolędników Misyjnych.
Działalność misyjna należy do istoty Kościoła. Na misjach posługuje 1690 Polaków, ok. tysiąc osób pracuje w krajach byłego Związku Radzieckiego. Polscy misjonarze są relatywnie młodzi i cenieni na świecie. Pracują w trudnych warunkach i bardzo potrzebują naszej modlitwy i pomocy.
Misje
Kościół w Polsce z powodu trudnej historii naszego kraju nie jest taką potęgą misyjną jak Kościoły w niektórych krajach Europy Zachodniej, które od XIX w. nieprzerwanie wysyłają na misje tysiące osób. Na misjach posługuje 1690 Polaków. Są oni obecni w 99 krajach na wszystkich zamieszkanych kontynentach. Poza tym w krajach byłego Związku Radzieckiego pracuje duszpastersko około tysiąca osób. Polscy misjonarze są bardzo cenieni na świecie.
Działalność misyjna należy do istoty Kościoła, który nie byłby sobą, gdyby nie troszczył się o głoszenie Ewangelii wszystkim narodom – zwraca uwagę papież Franciszek. Idąc za nauczaniem Jana Pawła II w encyklice „Redemptoris Missio”, Kościół w Polsce stara się angażować w działalność, animację i formację misyjną wszystkich swoich członków – zarówno duchownych, jak i świeckich. Katolicy, którzy nie wyjeżdżają na placówki misyjne, mogą współpracować z misjonarzami poprzez modlitwę oraz ofiary duchowe i materialne. Stają w ten sposób u boku misjonarek i misjonarzy i mają udział w ich trudach ewangelizacyjnych.
Najwięcej polskich misjonarek i misjonarzy (688 osób) pracuje w Ameryce Południowej (głównie w Brazylii, Boliwii i Argentynie). Drugim najpopularniejszym celem wyjazdów jest Afryka, w której działa obecnie 673 misjonarzy (od lat najwięcej w Kamerunie, Zambii i Tanzanii). Kolejnych 301 osób wyjechało do krajów azjatyckich (najwięcej do Kazachstanu), a 65 osób do Papui-Nowej Gwinei.
Głównym zadaniem misjonarzy jest praca duszpasterska. Są oni posłani, aby głosić Ewangelię i tworzyć wspólnoty wiary. Jednak z działalnością ewangelizacyjną zwykle łączą oni pomoc charytatywną, edukacyjną i medyczną. Wymaga tego sytuacja w krajach misyjnych – ubóstwo materialne i duchowe, niesprawiedliwość społeczna, brak poszanowania praw człowieka, korupcja i inne palące problemy społeczno-ekonomiczne.
Polscy misjonarze:
– 787 kapłanów i braci zakonnych
– 629 sióstr zakonnych
– 287 księży diecezjalnych
– 40 osób świeckich
Misjonarze stanowią niewielką część polskich duchownych. Zaledwie 3,5 proc. księży oraz 3,8 proc. sióstr zakonnych pracuje na placówkach misyjnych. Niestety, ich liczba z roku na rok maleje. Wspólnoty zakonne starają się przede wszystkim o utrzymanie działających placówek misyjnych, rzadko otwierają nowe. Maleje również grupa misjonarzy świeckich. W ostatnim dziesięcioleciu liczba misjonarek i misjonarzy z Polski zmniejszyła się o 200 osób (powody to śmierć, choroby, konieczność powrotu z misji ze względu na wiek), a od ubiegłego roku – o 47 osób. W Centrum Formacji Misyjnej, które przygotowuje kandydatów na misje, w 2022 r. szkoliło się 9 osób, a w przeszłości bywało ich nawet 20–30.
Na misjach posługują głównie ludzie młodzi i w sile wieku (średnia wieku polskich misjonarzy i misjonarek to 35 lat). Nie brakuje także nestorów, którzy przepracowali 50 i więcej lat, np. nadal aktywnie działa duża grupa osób, które wyjechały z kraju w latach 70. i 80. XX w. W sumie jednak polscy misjonarze są relatywnie młodzi. Poza tym łatwo adaptują się do lokalnych warunków, stanowią wzór pracowitości, odpowiedzialności i inwencji twórczej (jak np. kapucyni w Afryce, którzy otworzyli szkołę muzyczną) i nie boją się sięgać po nowoczesne środki ewangelizacyjne.
Najwięcej misjonarzy (obecnie 787 osób) wysyłają zgromadzenia męskie, wśród których prym wiodą werbiści, franciszkanie, salezjanie i pallotyni. Na drugim miejscu są zgromadzenia żeńskie. Wśród 629 polskich sióstr zakonnych najliczniej reprezentowane są: franciszkanki misjonarki Maryi, służebnice Ducha Świętego i elżbietanki. Na misjach pracuje też 287 księży diecezjalnych fideidonistów (łac. fidei donum – „dar wiary”) i 40 świeckich.
Kto wysyła najwięcej misjonarzy?
- zakonnicy
156 – werbiści
69 – franciszkanie konwentualni
60 – salezjanie
54 – pallotyni
53 – franciszkanie - siostry zakonne
50 – franciszkanki misjonarki Maryi
42 – służebnice Ducha Świętego
40 – elżbietanki
33 – siostry misjonarki Miłości
25 – siostry Miłosierdzia
22 – józefitki
21 – służebniczki starowiejskie
19 – salezjanki - księża diecezjalni
52 – diecezja tarnowska
17 – archidiecezja przemyska
13 – diecezja opolska
12 – archidiecezja lubelska
11 – archidiecezja krakowska
10 – diecezja siedlecka
9 – diecezja sandomierska
po 8 – archidiecezje: częstochowska i warszawska
po 7 – archidiecezje: białostocka i gnieźnieńska, oraz diecezje: pelplińska i rzeszowska - misjonarze świeccy
6 – archidiecezja krakowska
po 4 – diecezje bielsko-żywiecka, opolska i warszawsko-praska
po 3 – archidiecezje gdańska i warszawska, diecezja tarnowska
Biskupami jest 26 polskich misjonarzy, w tym: 12 w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach, 6 w Afryce i na Madagaskarze, 4 w Oceanii oraz po 2 w Azji i Ameryce Północnej.
Natomiast w krajach byłego Związku Radzieckiego posługuje około tysiąca księży, zakonników i sióstr zakonnych – najwięcej na Ukrainie.
Polscy duszpasterze na Wschodzie (532 księży, 37 braci i 213 sióstr zakonnych):
– Ukraina (przed wybuchem wojny):
170 kapłanów zakonnych, 21 braci, 102 kapłanów diecezjalnych, 89 sióstr
– Rosja:
64 kapłanów zakonnych, 7 braci, 27 kapłanów diecezjalnych, 50 sióstr
– Białoruś:
67 kapłanów zakonnych, 3 braci
– Litwa:
17 kapłanów zakonnych, 1 brat
– Kazachstan:
15 kapłanów zakonnych, 30 kapłanów diecezjalnych, 12 sióstr
– Łotwa:
12 kapłanów zakonnych, 3 kapłanów diecezjalnych, 6 sióstr
– Uzbekistan:
6 kapłanów zakonnych, 3 braci, 2 siostry
– Gruzja:
5 kapłanów zakonnych, 3 kapłanów diecezjalnych, 2 siostry
– Mołdawia:
4 kapłanów zakonnych, 1 brat, 3 kapłani diecezjalni, 3 siostry
– Kirgistan:
2 kapłanów zakonnych, 1 brat
– Turkmenistan:
2 kapłanów zakonnych
Wolontariat – przyszłość misji?
Od kilkunastu lat w Polsce dynamicznie rozwija się wolontariat misyjny. Zazwyczaj opiera się on na strukturach i programach zakonnych lub diecezjalnych, ale niekiedy czerpie też z doświadczeń misyjnych stowarzyszeń, ruchów kościelnych i fundacji. Angażuje różne grupy – dzieci, młodzież i dorosłych.
Wolontariusze poświęcają swój czas i talenty na animację misyjną, czyli upowszechnianie świadomości misyjnej, oraz modlitewne i finansowe wspieranie ewangelizacji. Niektórzy dorośli wyjeżdżają także na placówki misyjne (przed wyjazdem przechodzą przeszkolenie i zazwyczaj sami pozyskują środki na wyjazd, np. na zakup biletów). Wśród osób, które mają za sobą takie doświadczenie, rodzą się często powołania misyjne do kapłaństwa i życia konsekrowanego. Paradoksalnie tragiczna śmierć Heleny Kmieć w Boliwii w 2017 r. nie zmniejszyła zainteresowania wolontariatem misyjnym. Przeciwnie – wiele osób dowiedziało się wówczas, że istnieje możliwość takiego zaangażowania w ewangelizację, a Helena stała się nieformalną patronką wolontariuszy wyjeżdżających na misje. Można przewidywać, że wolontariat to przyszłość misji.
Wolontariat misyjny – przykłady:
– Wolontariat Misyjny Salvator, który skupia młodych ludzi przy zgromadzeniu
salwatorianów
– Salezjański Wolontariat Misyjny – Młodzi Światu
– Wolontariat Misyjny Niniwa, organizowany przez ojców oblatów
– Wolontariat Domów Serca
– Wolontariat Akademickiego Koła Misjologicznego w Poznaniu
– Wolontariat Misyjny Sióstr Misjonarek Afryki
– Wolontariat organizowany przez Wydział Duszpasterstwa Misyjnego Archidiecezji
Krakowskiej
– Werbistowski Wolontariat Misyjny Apollo
Bieda, korupcja, prześladowania
Wielu misjonarzy pracuje w trudnych warunkach. W Afryce podstawowym problemem jest wszechobecna nędza. Misjonarze żyją tam bardzo skromnie. Ogrom wysiłku wkładają w pomoc ubogim. Z kolei w wielu krajach Ameryki Łacińskiej problemami są: niestabilność polityczna, korupcja, ograniczenia narzucane przez rządy nieprzychylne Kościołowi, a także przemoc i niesprawiedliwość. Natomiast w wielu krajach azjatyckich (choć nie tylko tam) misjonarze są prześladowani. Nie mogą swobodnie funkcjonować i niekiedy pozostaje im jedynie świadczenie o Bogu poprzez dzieła miłosierdzia.
„Z uznaniem patrzymy, jak misjonarki i misjonarze z oddaniem realizują swoje zadania misyjne – napisał bp Jan Piotrowski w komunikacie na Dzień Modlitwy, Postu i Solidarności z Misjonarzami obchodzony 5 marca 2023 r. – Nierzadko przeżywają trudności z powodu niedostatku, doświadczają obojętności lub odrzucenia. Przygniata ich ogrom ludzkiej nędzy, której nie są w stanie zaradzić. Doświadczają bezsilności i niekiedy pokusy, by się poddać. Nagląco potrzebują naszej modlitwy i duchowych ofiar, aby wytrwać w swym powołaniu. By pozostać wiernymi nakazowi Chrystusa: «Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu»”.
Czym żyją misjonarze?
Dla o. Dariusza Maruta ze Zgromadzenia Ducha Świętego, który pracuje na Madagaskarze, przedmiotem codziennej troski jest utrzymanie 24 chłopców, sierot mieszkających w domu dziecka przy misji katolickiej w Mampikony i uczęszczających do szkoły misyjnej. Liczba podopiecznych stale rośnie. Trzeba zapewnić im ubrania, wyżywienie, dach nad głową oraz to, co niezbędne do nauki.
Podobnie prozaiczne zmartwienia ma s. Cecylia Ślebzak, misjonarka w Argentynie. Zwróciła się z prośbą do polskiego Dzieła Pomocy „Ad Gentes” o dofinansowanie za-
kupu obuwia i ubrań dla dzieci i młodzieży mieszkających w wioskach Yuracare, Mojeno i Yuxis.
W Aktau w Kazachstanie ks. Adam Kalinowski buduje centrum duszpasterskie. Czterokondygnacyjny budynek powstaje powoli i wymaga jeszcze wielu prac. Aktau, położone nad morzem, ma być miejscem wypoczynku dla dzieci i młodzieży oraz ośrodkiem katechetycznym i rekolekcyjnym dla dorosłych.
Kustosz sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Ruqust (Papua-Nowa Gwinea) o. Bogdan Świerczewski CSMA rozpoczął kilkumiesięczne prace nad przygotowaniem instalacji wodnej, która zapewni pielgrzymom swobodny dostęp do wody.
Siostra Imelda Maria Zimińska ze Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Świętej Rodziny
w 1970 r. znalazła się w grupie trzech pierwszych sióstr posłanych do Zambii. Pracowała jako pielęgniarka w szpitalu w Kabwe, w Kapiri Mposhi prowadziła gospodarstwo domowe Home Craft, w którym uczyła dziewczęta prowadzenia domu, zasad higieny, opieki nad noworodkiem i gotowania. Prowadziła też lekcje religii. Organizowała 100 posiłków dziennie dla osób niedożywionych. Od 1992 r. s. Imelda mieszka w Kanyakine w Kenii. Przez kilkanaście lat odwiedzała szkoły średnie, gdzie wygłaszała pogadanki religijno-moralne. Organizowała spotkania dla młodzieży żeńskiej na temat życia religijnego. Teraz prowadzi projekt, który zapewnia naukę 300 dzieciom z ubogich rodzin.
Od 1986 r. na misjach w Rwandzie i Kamerunie pracuje pielęgniarka s. Ewa Małolepsza ze Zgromadzenia Sióstr od Aniołów. Rozbudowała i wyposażyła ośrodek zdrowia. Angażuje się w profilaktykę HIV i leczenie AIDS. Działa w duszpasterstwie rodzin. Zajmuje się osobami starszymi i opuszczonymi. Mimo choroby nowotworowej powróciła do pracy w Kamerunie.
Znanym i szanowanym misjonarzem w całej Tanzanii jest franciszkanin o. Krzysztof
Cieślikiewicz. Był delegatem prowincjalnym misji w Tanzanii, a następnie kustoszem kustodii prowincjalnej św. Maksymiliana Kolbe. Prowadzi pracę ewangelizacyjną w archidiecezji Dar es-Salaam i wykłady w Morogoro oraz w Wyższym Seminarium Międzydiecezjalnym w Segerei. Zainicjował powstanie ośrodka edukacji młodzieży, który prowadzi obecnie dwa przedszkola i trzy szkoły: podstawową, średnią i techniczną.
Ciekawą historię ma również ks. Jan Piontek, fideidonista z diecezji opolskiej. Pracuje w Diecezjalnym Centrum Formacji Świeckich w Togo, jest dyrektorem Caritas diecezjalnej i rektorem sanktuarium diecezjalnego w Aledjo. Zajmuje się programem dostarczania wody pitnej mieszkańcom wsi – zakłada średnio 15 studni rocznie. Kieruje programem pomocy rodzinom na wsi i wybudował kilka budynków służących pielgrzymom i uczestnikom rekolekcji w Sokodé.
Wieloma latami pobytu na misjach w Angoli może pochwalić się również werbista o. Krzysztof Ziarnowski. Pracuje na misjach od 1987 r. Podczas długoletniej wojny pozostał z wiernymi w Luandzie i był ranny. Pełnił funkcję proboszcza, wybudował kościół w wiosce Openga w parafii Tafeto. Obecnie gorliwie posługuje w parafii w Kakulama. Organizuje działalność charytatywną i wspiera dzieci ulicy.
„Misjonarki i misjonarze są budowniczymi także Kościoła w Polsce, otwierają bowiem nasze serca i oczy na potrzeby Kościoła powszechnego, pomagają nam w realizacji chrzcielnego powołania uczniów – misjonarzy – napisał bp Jan Piotrowski. – Ukazują piękno bezinteresownej ofiarności i solidarności z ubogimi. Pozwalają nam wierzyć, że w Jezusie Chrystusie pod wszystkimi szerokościami geograficznymi, na wszystkich kontynentach tworzymy jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół”.
Papieskie Dzieła Misyjne w Polsce
Od dwudziestolecia międzywojennego działają w Polsce Papieskie Dzieła Misyjne. Służą one ewangelizacji, animacji i współpracy misyjnej, bezpośrednio pozostając do dyspozycji papieża. Podlegają one Kongregacji Ewangelizacji Narodów. Dyrektorem krajowym Papieskich Dzieł Misyjnych w Polsce jest ks. Maciej Będziński.
Papieskie Dzieła Misyjne to:
– Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary
– Papieskie Dzieło św. Piotra Apostoła
– Papieskie Dzieło Misyjne Dzieci
– Papieska Unia Misyjna
Papieskie Dzieła Misyjne w Polsce prowadzą wiele akcji propagujących misje wśród wiernych Kościoła w Polsce. Angażują w działalność misyjną grupy dzieci i młodzieży oraz wspólnoty parafialne. Zajmują się również materialnym wspieraniem misji. Od lat prowadzą takie akcje, jak: Adoptuj Misyjnych Seminarzystów (AdoMiS), Żywy Różaniec dla Misji czy Misyjne Apostolstwo Chorych. Pod koniec października organizują w Polsce coroczne obchody Dnia Misyjnego i następującego po nim Tygodnia Misyjnego, na który przygotowują materiały liturgiczno-pastoralne.
Cenną inicjatywą Papieskich Dzieł Misyjnych jest organizowana w Warszawie Szkoła
Animatorów Misyjnych. Na coroczne kilkudniowe kursy składają się m.in. wykłady z misjologii, szkolenia filmowe, warsztaty plastyczne, muzyczne i teatralne oraz spotkania z misjonarzami. Papieskie Dzieła Misyjne prowadzą również rekolekcje dla katechetów świeckich, sesje naukowe oraz dni skupienia w seminariach duchownych.
Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary realizuje projekty pomocowe z ofiar składanych na tacę w Światowy Dzień Misyjny we wszystkich polskich parafiach. Tworzą one Fundusz Solidarności Papieskiego Dzieła Rozkrzewiania Wiary. Z tych środków utrzymywani są księża i katechiści pracujący na misjach – zarówno misjonarze, jak i miejscowi kapłani. Prośby o wsparcie dotyczą najczęściej pomocy w budowie kościoła lub jego remoncie.
Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary w 2022 r. przekazało: 805 153,97 dol. na pomoc misjom oraz 219 048,74 dol. na pomoc w utrzymaniu domów studenckich w Rzymie dla kleryków misyjnych i sióstr zakonnych.
Papieskie Dzieło św. Piotra Apostoła przekazało w 2022 r. 78 311,98 dol. na pomoc seminarzystom misyjnym. Dofinansowało też działalność seminariów duchownych w Etiopii, Ghanie, na Madagaskarze, w Peru oraz Indiach.
Najpopularniejsze doroczne akcje Papieskiego Dzieła Misyjnego Dzieci to Kolędnicy
Misyjni i Dzieci Komunijne Dzieciom Misji. Prowadzi ono również katechezy w szkołach i przedszkolach oraz promuje pracę misyjnych grup parafialnych dla młodzieży. W 2021 r. Papieskie Dzieło Misyjne Dzieci zebrało 1 650 473,26 zł i sfinansowało 60 projektów. Pomoc dotarła na dwa kontynenty – do Azji i Afryki, do 11 państw: Libii, Madagaskaru, Maroka, Nigerii, Rwandy, Tanzanii, Indii, Kazachstanu, Kirgistanu, Tadżykistanu i Uzbekistanu.
Projekty sfinansowane ze zbiórek Papieskiego Dzieła Misyjnego Dzieci:
− 15 projektów edukacyjnych (przedszkola, szkoły, ochronki, podręczniki, pomoce szkolne, wyrównywanie szans edukacyjnych),
− 12 projektów dotyczących ochrony zdrowia i życia (ambulatoria, szpitaliki, dożywianie dzieci, studnie z czystą wodą, ośrodki dla matek oczekujących narodzin dzieci i z małymi dziećmi),
− 12 projektów dotyczących duszpasterstwa parafialnego (prowadzenie grup dziecięcych w parafiach, spotkania parafialne, formacja dzieci przy parafiach, świetlice),
− 11 projektów wspierających domy dziecka, bursy i internaty,
− 10 projektów dotyczących tzw. pomocy zwyczajnej (pomoc diecezjom w organizowaniu duszpasterstwa dzieci oraz prowadzeniu różnych ośrodków).
Komisja Episkopatu Polski ds. Misji
Powołana przez Konferencję Episkopatu Polski w 1967 r. Komisja Misyjna (obecnie: Komisja Episkopatu Polski ds. Misji) ma za zadanie realizację wskazań Soboru Watykańskiego II zawartych w „Dekrecie o misyjnej działalności Kościoła” i koordynowanie pracy misyjnej w Polsce. Komisja, której przewodniczy bp Jan Piotrowski, współpracuje z Papieskimi Dziełami Misyjnymi oraz delegatami biskupów ds. misji w diecezjach. Od 2013 r. przy komisji działa Krajowa Rada Misyjna, składająca się z przedstawicieli środowisk misyjnych w Polsce i wspierająca komisję w nadzorowaniu pracy i animacji misyjnej.
Komisja Episkopatu Polski ds. Misji wspiera wyjazdy księży diecezjalnych, osób konsekrowanych i świeckich na misje, a także utrzymuje kontakty z misjonarzami i pomaga im finansowo i materialnie. Troszczy się o powołania misyjne i koordynuje przygotowania misjonarzy do wyjazdu. Dzięki ofiarności darczyńców dysponuje Krajowym Funduszem Misyjnym utworzonym z ofiar zbieranych corocznie w kościołach na tacę 6 stycznia, w uroczystość Objawienia Pańskiego.
Komisja Episkopatu Polski ds. Misji w 2022 r. wydała 976 000 zł na utrzymanie Centrum Formacji Misyjnej. Z tego 622 000 zł zostało przekazane misjonarzom, 800 025 zł wyniosły dotacje urlopowe dla misjonarzy, 175 000 zł zostało przeznaczone na dotacje specjalne (wsparcie finansowe w leczeniu, transport chorych misjonarzy).
W 2017 r., w 50. rocznicę powstania Komisji Episkopatu Polski ds. Misji ustanowiono Medal „Benemerenti in Opere Evangelizationis”, którym honorowane są osoby i instytucje zasłużone dla misji.
Agendy pomocowe Komisji Episkopatu Polski ds. Misji
- Centrum Formacji Misyjnej w Warszawie
Komisja Episkopatu Polski ds. Misji przywiązuje ogromną wagę do kształtowania przyszłych misjonarzy. Od 1984 r. pod jej auspicjami działa w Warszawie Centrum Formacji Misyjnej. Jest to jedyna tego typu placówka w Europie. Formacja, trwająca dziewięć miesięcy, skupia się nie tylko na nauce języków obcych, lecz także na formacji duchowej i misjologicznej. Studenci uczestniczą w wykładach nt. dialogu z innymi kulturami, pracy z ubogimi, medycyny tropikalnej oraz dialogu międzyreligijnego. Pogłębiają wiedzę o krajach, do których zamierzają się udać. Rozeznają swoje powołanie misyjne oraz umacniają wiarę przez modlitwę, adorację eucharystyczną i konferencje ascetyczne.
W tym roku do wyjazdu na placówki misyjne przygotowuje się dziewięć osób: czterech księży diecezjalnych, cztery siostry zakonne i jedna osoba świecka. Wyruszą oni m.in. do Burundi, Boliwii, Ekwadoru i na Jamajkę.
Centrum Formacji Misyjnej jest utrzymywane z Krajowego Funduszu Misyjnego finansowanego ze zbiórki w kościołach 6 stycznia. Dla misjonarzy pobyt w centrum jest bezpłatny. Przez 38 lat funkcjonowania CFM formację ukończyło 1085 osób.
- MIVA Polska
MIVA Polska (Mission Vehicle Association Polska) od ponad 20 lat wspiera polskich misjonarzy w zdobywaniu środków transportu, które są podstawowym narzędziem ich pracy.
Największe przedsięwzięcia to:
− Akcja św. Krzysztof – 1 grosz za 1 kilometr szczęśliwej jazdy
Akcja trwa cały rok, ale jej finał ma miejsce w czasie corocznych obchodów Ogólnopolskiego Tygodnia św. Krzysztofa. Wtedy odbywa się modlitwa dziękczynno-błagalna za szczęśliwe podróże oraz błogosławieństwo kierowców i ich pojazdów ze zbiórką na środki transportu dla misjonarzy.
− Z Ewangelią na motorze
Ofiary składane przez motocyklistów są przeznaczone na zakup motocykli dla misjonarzy.
− uCZYNek WIARY – rowery dla katechistów w Afryce
Zebrane środki są przeznaczone na zakup rowerów, motorowerów i motocykli dla katechistów, czyli świeckich ewangelizatorów współpracujących z misjonarzami w Afryce i na innych kontynentach.
− Promienie Miłosierdzia – wózki dla niepełnosprawnych na misjach
Fundusze są zbierane podczas Wielkiego Postu. W 2022 r. z prośbą o pomoc w zakupie wózków inwalidzkich dla swoich podopiecznych zgłosiło się do MIVA Polska 21 polskich misjonarzy i misjonarek z 14 krajów Afryki i Ameryki Południowej. Łączne potrzeby dotyczyły prawie 450 wózków. Na ten cel przeznaczono 69 210 euro.
− Ratujemy Życie – Misyjny Ambulans
Zbiórka środków na zakup ambulansów do misyjnych szpitali i ośrodków zdrowia prowadzona jest w Światowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków Drogowych (w trzecią niedzielę listopada). Tego dnia MIVA Polska prowadzi także akcję wspierającą bezpieczeństwo pieszych na drogach „Odblaski życia”. W listopadzie w Centrum Formacji Misyjnej odprawiane są msze za zmarłych misjonarzy i darczyńców misji, a także osoby, które zginęły w wypadkach drogowych.
− Bliżej do szkoły – rower dla ucznia w Afryce
Z zebranych funduszy (52 654 euro) zakupiono 320 rowerów – ułatwiających dotarcie do szkoły oddalonej nieraz o kilka godzin marszu – dla dzieci z Gambii, Republiki Środkowoafrykańskiej, Togo i Czadu.
Łącznie w 2022 r. MIVA Polska zrealizowała 86 projektów na zakup 844 pojazdów w 28 krajach świata: 37 samochodów, 1 ambulansu, 1 barki rzecznej (pływającej przychodni), 3 busów, 42 motocykli (23 dla misjonarzy i 19 dla katechistów), 1 łodzi motorowej, 1 motofurgonu, 1 quada, 447 wózków inwalidzkich, 310 rowerów dla katechistów misyjnych. Suma przekazanej pomocy wyniosła 774 467 euro, a całkowita wartość zrealizowanych projektów to 1 440 702,40 euro.
Wśród beneficjentów pomocy znalazła się m.in. parafia św. Łukasza w Sabou w Burkina Faso. „Dzięki Waszej ofiarności mogliśmy otrzymać pomoc finansową na zakup samochodu terenowego do pracy duszpasterskiej w naszej franciszkańskiej parafii. Po długim czekaniu mogliśmy wreszcie, pod koniec lutego, odebrać samochód. Cieszymy się bardzo, tym bardziej teraz, w czasie Wielkiego Postu, który jest najbardziej intensywnym czasem pracy duszpasterskiej: rekolekcje i spowiedź w wioskach, przygotowanie katechumenów do przyjęcia sakramentów inicjacji chrześcijańskiej w uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego. Nowy samochód jest wielką pomocą w głoszeniu Dobrej Nowiny i służbie ludziom” – napisał o. Marek Hryniewicki OFM Conv.
- Dzieło Pomocy „Ad Gentes”
Dzieło powołane w 2005 r. przez Komisję Episkopatu Polski ds. Misji wspiera polskich misjonarzy w dziełach ewangelizacyjnych, medycznych, charytatywnych i edukacyjnych. Ze środków pozyskiwanych przez „Ad Gentes” misjonarze budują kościoły i kaplice, wyposażają sale katechetyczne i świetlice dla dzieci i młodzieży, kształcą katechistów, prowadzą ośrodki zdrowia i szpitale, opiekują się starcami i niepełnosprawnymi w hospicjach i schroniskach. Dzieło wspiera również edukację dzieci i młodzieży w przedszkolach, szkołach podstawowych i sierocińcach. Wraz z misjonarzami walczy z głodem i niedożywieniem wśród mieszkańców Afryki, Azji i Oceanii. Pomaga matkom samotnie wychowującym dzieci w zdobywaniu zawodu i wspiera rodziny wielodzietne.
W Polsce Dzieło Pomocy „Ad Gentes” prowadzi animację i formację misyjną. Wydaje książki, broszury i ulotki. Jest organizatorem Ogólnopolskiego Konkursu „Mój szkolny kolega z misji”, w którym biorą udział uczniowie szkół podstawowych. „Ad Gentes” organizuje w drugą niedzielę Wielkiego Postu Dzień Modlitwy, Postu i Solidarności z Misjonarzami. W tym dniu prowadzona jest modlitwa za misje i zbiórka do puszek ofiar na wsparcie misjonarzy. W 2022 r. zebrano 1 883 302,92 zł. Środki te są przeznaczone na sfinansowanie ubezpieczenia zdrowotno-emerytalnego misjonarzy świeckich, dotacje urlopowe dla misjonarzy fideidonistów oraz dofinansowanie projektów pomocowych zgłaszanych przez misjonarzy.
W pięciu ostatnich latach Dzieło Pomocy „Ad Gentes” zrealizowało prawie 700 projektów na misjach. W 2022 r. przeznaczyło 138 659 euro na realizację 124 projektów pomocowych. Pomoc finansową otrzymało 59 sióstr zakonnych, 29 zakonników, 30 księży fideidonistów oraz 5 misjonarzy świeckich. Dofinansowano 61 projektów ewangelizacyjnych i budowlanych, 27 edukacyjnych, 19 charytatywnych i 16 medycznych.
Projekty są konkretną formą rozwiązywania codziennych problemów na placówkach
misyjnych. Pisze o tym np. s. Barbara Pustułka ze Zgromadzenia Sióstr od Aniołów, pracująca w Essengu w Kamerunie: „Codziennie przychodzą do naszego szpitalika chorzy, którym potrzeba nie tylko lekarstw, ale także żywności. Docierają do nas z odległych wiosek. Przygotowaliśmy dla nich kuchenkę, gdzie mogą coś ugotować, i najczęściej jest to ryż i sardynki, którymi ich wspieramy. Dla dzieci mamy także specjalną mąkę oraz mleko i cukier. Chorzy zgłaszający się do nas są wyniszczeni wcześniejszym pobytem u tradycyjnych znachorów. Niestety, jest to tak mocno zakorzenione w ich kulturze, że niewiele możemy z tym zrobić. Aby ich ratować, potrzeba wielu kroplówek, antybiotyków, a czasami natychmiastowej transfuzji krwi. Odwiedzamy także osoby starsze, samotne w domach, dzielimy się słowem Bożym i zanosimy komunię św. Przy tej okazji także ich wspieramy żywnością i lekarstwami”.
Obecnie priorytetowe projekty Dzieła Pomocy „Ad Gentes” to budowa domów dla
Pigmejów w Burundi we współpracy z ojcami karmelitami oraz budowa studni w Zambii razem z miejscową Caritas. Oprócz tego „Ad Gentes” zaangażowało się w realizację kilku dużych projektów, m.in. rozbudowę szkoły podstawowej w Gitega-Songa w Burundi prowadzonej przez siostry ze Zgromadzenia Dzieciątka Jezus, budowę dachu sali katechetycznej w parafii św. Pawła w Bandundu w Demokratycznej Republice Konga, budowę kaplicy i Sali wykładowej sióstr służek w Butare w Rwandzie oraz projekt utworzenia centrum prasowego przed wizytą papieża Franciszka w Astanie w Kazachstanie.
Przez cały rok 2022 działał numer 72032. Dzięki środkom od osób, które wysłały SMS o treści „Misje”, Dzieło Pomocy sfinansowało pięć dużych projektów edukacyjnych i charytatywnych. W 2021 r. zebrano w ten sposób i przekazano misjonarzom 35 284,82 zł. Dzięki życzliwości wszystkich operatorów komórkowych, którzy udostępnili numer charytatywnie, środki w całości trafiły do misjonarzy.
Pomoc Kościołowi na Wschodzie
Kościół w Polsce wspiera odradzające się wspólnoty wiary na Wschodzie. Warto pamiętać, że posługa duszpasterska w krajach, gdzie chrześcijaństwo jest lub było obecne od dawna (czyli np. w większości państw byłego Związku Radzieckiego), to nie są misje ad gentes (łac. „do narodów” – sformułowanie pochodzi od tytułu dekretu o działalności misyjnej Kościoła Soboru Watykańskiego II), więc duszpasterze pracujący na Wschodzie nie zaliczają się do misjonarzy.
Kapłani i siostry zakonne w byłym ZSRR prowadzą duszpasterstwo parafialne oraz angażują się w pracę charytatywną. Pomoc duchową i materialną koordynuje istniejący od 30 grudnia 1989 r. Zespół Pomocy Kościołowi na Wschodzie (początkowo: Zespół Pomocy Kościelnej Katolikom w ZSSR). W drugą niedzielę adwentu w Polsce i we wspólnotach polonijnych na świecie organizowany jest Dzień Modlitwy i Solidarności z Kościołem na Wschodzie i prowadzona jest zbiórka na ten cel. Przewodniczącym Zespołu obecnie jest bp Krzysztof Chudzio, a dyrektorem biura – chrystusowiec ks. Leszek Kryża.
W 2022 r. pracę Zespołu Pomocy Kościołowi na Wschodzie zdominowało zapewnienie pomocy materialnej i finansowej Ukrainie, która padła ofiarą agresji ze strony Rosji. Współpracując z wieloma instytucjami, wspólnotami kościelnymi oraz indywidualnymi darczyńcami, Zespół zorganizował w 2022 r. 26 transportów z pomocą humanitarną na Ukrainę. Dzięki współpracy z ukraińską Caritas-Spes i parafiami dotarły one do wielu osób, rodzin oraz wspólnot zakonnych i parafialnych. Na zakup żywności, artykułów medycznych, środków czystości, piecyków do ogrzewania i agregatorów prądotwórczych dla Ukraińców pozostających na terenach objętych wojną Zespół przeznaczył 1 504 000 zł. Uciekinierów do Polski wsparł kwotą 156 000 zł.
W 2022 r. Zespół dofinansował 214 próśb o pomoc spoza Ukrainy na kwotę 2 121 000 zł. Poza tym zorganizowano letni wypoczynek dzieci i młodzieży (32 grupy z Ukrainy, Białorusi, Uzbekistanu, Kazachstanu i Syberii). Zespół regularnie wspiera finansowo pracę świetlic, przedszkoli, domów dziecka, domów dla seniorów i samotnych matek, przytulisk dla bezdomnych, a także stołówek i kuchni parafialnych oraz zakonnych. Przeznacza środki na zakup szat liturgicznych, nagłośnienia do kościołów i kaplic, zakup modlitewników, Pisma św., śpiewników i pomocy katechetycznych. Stałą pozycję w wydatkach Zespołu stanowi wysyłka prasy katolickiej, wspiera on również media katolickie działające na Wschodzie. Ponadto obejmuje pomocą finansową ubogich studentów z Białorusi, Ukrainy i Gruzji studiujących w Polsce. Cenną inicjatywą Zespołu było powołanie Wolontariatu Syberyjskiego zrzeszającego osoby świeckie, które pomagają duszpasterzom i siostrom zakonnym. W 2022 r. 12 osób przeznaczyło swój urlop na pracę na Ukrainie, w Kazachstanie i we Włoszech.
Media misyjne
Kościół w Polsce stara się angażować media katolickie i publiczne do informowania o misjonarzach i ich dziełach. Artykuły na ten temat ukazują się bardzo często w prasie katolickiej. Prezentują ciekawostki z misji, sytuację polityczną i gospodarczą krajów misyjnych, wierzenia pierwotne. Znajdziemy tam sylwetki misjonarzy i ich relacje.
Istnieją też portale internetowe i pisma promujące misje prowadzone przez diecezje i zgromadzenia zakonne oraz fundacje i stowarzyszenia katolickie.
Czasopisma misyjne to m.in.: „Echo z Afryki”, „Misyjne Drogi”, „Horyzonty Misyjne”, „Misje Dzisiaj”, „Misjonarz”, „Posyłam Was”, „Świat Misyjny”, „Głos Afryki”, „Głoście Ewangelię”, „Kapucyni i Misje”, „My a Trzeci Świat”, „Nasze Misje Franciszkańskie”, „Wiadomości Misyjne”, „Wrota Afryki”, „Annales Missiologici Posnanienses”, „Biuletyn Misjologiczno-Religioznawczy”, „Lumen Gentium”, „Nurt SVD”, „Studia Misjologiczne”.
Portale misyjne to m.in.: www.misyjne.pl, adgentes.misje.pl, www.misje.pl, www.missio.org.pl, www.misje-ofm.pl, www.sma.pl, misjesalezjanie.pl.
Na misje do Polski?
Coraz więcej młodych Kościołów misyjnych, głównie z Afryki i Azji, otwiera się na potrzeby Kościołów w Europie przeżywających kryzys powołań. Wysyłają one niekiedy kapłanów i siostry zakonne do Europy na studia i do pracy duszpasterskiej. Przestają postrzegać siebie wyłącznie jako biorców i dzielą się swoim bogactwem duchowym. To znak uniwersalności Kościoła.
W Polsce jak na razie mamy niewielu misjonarzy z Afryki, Ameryki Łacińskiej czy Azji. Barierami są dość trudny język, którym nie mówi się nigdzie indziej na świecie, chłodny klimat, a nawet specyficzny sposób żywienia. Jednak także w naszych parafiach i wspólnotach zakonnych coraz częściej możemy spotkać duchownych z innych kontynentów.
Podsumowanie
Działalność misyjna należy do istoty Kościoła. Na misjach posługuje 1743 Polaków: 787 kapłanów i braci zakonnych, 629 sióstr zakonnych, 287 księży diecezjalnych i 40 osób świeckich. Poza tym około tysiąca osób pracuje w krajach byłego Związku Radzieckiego.
Polscy misjonarze są relatywnie młodzi i cenieni na świecie. Misjonarze stanowią niewielką część polskich duchownych. Obecnie największy problem to zmniejszanie się liczby chętnych do wyjazdu na misje – w ostatnich 10 latach liczba misjonarzy spadła o 200 osób. Dynamicznie rozwija się wolontariat misyjny.
Misjonarze pracują w trudnych warunkach i bardzo potrzebują naszej modlitwy i pomocy. Wspieraniem misjonarzy oraz animacją i formacją misyjną zajmują się: Papieskie Dzieła Misyjne w Polsce, Komisja Episkopatu Polski ds. Misji wraz z agendami: Centrum Formacji Misyjnej w Warszawie, MIVA Polska i Dziełem Pomocy „Ad Gentes”. Wsparciem Kościoła na Wschodzie zajmuje się Zespół Pomocy Kościołowi na Wschodzie.
**
Ks. Zbigniew Sobolewski – kapłan diecezji siedleckiej, wykładowca teologii moralnej w Wyższym Seminarium Duchownym w Siedlcach oraz w Akademii Katolickiej w Warszawie. Autor wielu książek i artykułów z dziedziny teologii moralnej, misjologii, duchowości i historii Kościoła. Od 2013 r. dyrektor Dzieła Pomocy „Ad Gentes” Komisji Episkopatu Polski ds. Misji oraz konsultor Komisji.
Źródło: https://www.ekai.pl/w-kosciele-jestesmy-misjonarzami-dzien-modlitwy-i-pomocy-misjom/
Fot. episkopat.pl
