Co charakteryzuje przypowieść jako gatunek literacki i dlaczego Jezus tak chętnie się nią posługiwał?
Przypowieści to fikcyjne opowiadania, mające jednak pewne prawdopodobieństwo zaistnienia w rzeczywistości. Ich celem jest wyjaśnienie jakiejś prawdy o rzeczywistości nadprzyrodzonej, najczęściej o królestwie Bożym/Niebieskim, o sposobie działania Boga oraz o normach postępowania wspólnoty wierzących. Jezus adresował je do tłumów, czasem tylko na osobności wyjaśniał wszystko uczniom (por. Mk 4,10n). Cechą przypowieści jest podobieństwo, tzn. nauczając, Jezus podawał jakiś przykład zaczerpnięty z codziennego życia. Nie była to historia prawdziwa, ale możliwa, choć czasem mało prawdopodobna (np. przypowieść o zagubionej owcy; por. Łk 15,4–7). Większość przypowieści uznać możemy za prawdopodobne, np. przypowieść o siewcy (por. Mt 13,3–9), o kobiecie czyniącej zaczyn do ciasta (por. Mt 13,33) czy o miłosiernym Samarytaninie (por. Łk 10,30–37). W przypowieściach następuje zestawienie dwóch elementów (rzeczywistości materialnej oraz rzeczywistości duchowej) i porównanie ich. Ta pierwsza pozostaje dobrze znana słuchaczom, druga zaś nie, ale przez porównanie z pierwszą staje się zbliżona do pojęć zrozumiałych dla ludzi. Inne cechy przypowieści to ich obrazowość, plastyczność, obecność porównań, a także niewiele pojęć abstrakcyjnych i ogólnikowych. Jezus chętnie stosował gatunek literacki przypowieści, aby trafniej wyjaśnić swym słuchaczom niektóre prawdy.
ks. Wojciech Kardyś
„Pielgrzym” 2016, nr 2 (682), s. 7