Prawo kanoniczne przewiduje możliwość papieskiej abdykacji. Kan. 332 par. 2 stanowi: Gdyby się zdarzyło, że Biskup Rzymski zrzekłby się swego urzędu, to do ważności wymaga się, by zrzeczenie zostało dokonane w sposób wolny i było odpowiednio ujawnione; nie wymaga zaś niczyjego przyjęcia.
11 lutego br. świat obiegła epokowa wiadomość o zamiarze abdykacji papieża Benedykta XVI. Od razu zrodziły się pytania, czy w przeszłości zdarzały się tego rodzaju przypadki.
Odpowiedź będzie pozytywna, o czym zresztą informują leksykony papieży. Pierwszym papieżem, który złożył swój urząd był Poncjan, rządzący Kościołem w latach 230-235. W czasie prześladowania chrześcijan przez ces. Maksymina Traka został on zesłany na Sardynię do kamieniołomów. Nie widząc możliwości powrotu, zrezygnował z urzędu 28 września 235 r., aby umożliwić wybór następcy i zapewnić kierownictwo Kościołowi.
Drugi znany przypadek łączy się z papież Benedyktem IX (1032-1048), narzuconym przez rodzinę Tuskulańczyków. Miał wówczas 20 lat. Z powodu niegodnego zachowania Rzymianie kilkakrotnie buntowali się przeciw niemu. W 1045 r. zrzekł się tiary, a właściwie ją odsprzedał. Wkrótce jednak pożałował tej decyzji i – po śmierci Klemensa II – w 1047 r. ponowie wrócił, lecz po roku ostatecznie został zmuszony udać się na wygnanie. (…)
ks. ANASTAZY NADOLNY
