Jego biografia to gotowy materiał na film. Legionista, ułan, uczestnik walk o niepodległość z jednej strony, z drugiej – niestrudzony społecznik, wychowawca młodzieży i pionier turystyki górskiej i narciarstwa.
Mariusz Zaruski został aresztowany we Lwowie w 1940 roku. Przetransportowany do sowieckiego więzienia NKWD w Chersoniu, zmarł kilka miesięcy później. W kwietniu przypada osiemdziesiąta rocznica śmierci generała.
Rówieśnik Piłsudskiego
„Konsekwentna droga działacza niepodległościowego i żołnierza stawiają Mariusza Zaruskiego w jednym szeregu z innymi patronami polskiej niepodległości. Człowiekiem, który tę drogę mu torował, był jego rówieśnik Józef Piłsudski” – wskazuje Bartosz Januszewski, historyk, pracownik IPN Gdańsk, autor wystawy i publikacji poświęconych Mariuszowi Zaruskiemu. W 1912 roku Zaruski wszedł do konspiracyjnych struktur Związku Walki Czynnej, wstąpił też do zalegalizowanego przez władze austriackie Towarzystwa Sportowo-Gimnastycznego „Strzelec”. Z chwilą wybuchu pierwszej wojny światowej członkowie „Strzelca” zostali zmobilizowani do tworzonej przez Piłsudskiego siły zbrojnej, która u boku państw centralnych miała wystąpić przeciw Rosji. W 1917 roku, podczas kryzysu przysięgowego, Zaruski został osadzony w twierdzy przemyskiej. Zwolniony w grudniu tego samego roku na rozkaz Piłsudskiego zakładał Polską Organizację Wojskową na Podhalu. W kwietniu 1919 roku jako dowódca 11. Pułku Ułanów odrodzonego Wojska Polskiego odbijał z rąk bolszewików Wilno. Ukoronowaniem jego służby wojskowej stała się nominacja w 1923 roku na adiutanta prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego, potwierdzona rok później awansem na stopień generalski. (…)
Jan Hlebowicz
Więcej przeczytasz w 9. numerze dwutygodnika „Pielgrzym” [2 i 9 maja 2021 R. XXXII Nr 9 (820)]
TUTAJ można zakupić najnowszy (9/2021) numer dwutygodnika „Pielgrzym”:
https://ksiegarnia.bernardinum.com.pl/pl/p/Pielgrzym-82021/287
