Droga Redakcjo!
Jestem gimnazjalistą i przygotowuję się do przyjęcia sakramentu bierzmowania. Na religii dowiedziałem się, że bierzmowanie nazywane jest sakramentem dojrzałości chrześcijańskiej. Jeśli tak jest, to czy nie powinno się zaczekać z przyjęciem tego sakramentu aż do wieku dorosłego? Poza tym w Internecie wyczytałem, że bierzmowanie przyjmować mogą osoby dorosłe, a w innych krajach przyjmują je nawet dzieci i to przed przystąpieniem do I Komunii Świętej . Czy takie różnice są czymś normalnym?
Mirek O.
Drogi Mirku!
Twoje pytania sprowadzić można do jednego: w jakim wieku wierzący powinien przyjąć sakrament bierzmowania? Jednakże odpowiedź na nie wcale już nie jest taka prosta.
Zajrzyjmy najpierw do Katechizmu Kościoła Katolickiego, gdzie czytamy: „Jeśli mówi się czasem o bierzmowaniu jako o «sakramencie dojrzałości chrześcijańskiej», to nie należy jednak mylić dojrzałego wieku wiary z dojrzałym wiekiem rozwoju naturalnego” (KKK 1 308).
Jeden z najwybitniejszych myślicieli w dziejach chrześcijaństwa św. Tomasz z Akwinu nauczał, że wiek fizyczny nie stanowi dla duszy przeszkody. Tak więc nawet w dzieciństwie człowiek może osiągnąć doskonałość wieku duchowego, o której mówi Księga Mądrości: „Starość jest czcigodna nie przez długowieczność i liczbą lat się jej nie mierzy” (Mdr 4,8). W ten sposób wiele dzieci dzięki mocy Ducha Świętego, którą otrzymały w sakramencie, walczyło odważnie aż do przelania krwi dla Chrystusa.
Stąd Katechizm przywołując tradycję Kościoła precyzuje, że odpowiednim czasem do przyjęcia sakramentu bierzmowania jest „wiek rozeznania” kandydata, natomiast dzieci znajdujące się w niebezpieczeństwie śmierci należy bierzmować, nawet jeśli nie osiągnęły wymaganego wieku (KKK 1307). Podobnie wypowiada się Kodeks Prawa Kanonicznego:
„Sakrament bierzmowania wierni powinni przyjmować w pobliżu wieku rozeznania, chyba że Konferencja Episkopatu określiła inny wiek, albo istnieje niebezpieczeństwo śmierci, lub zdaniem szafarza co innego doradza poważna przyczyna” (kan. 891).
Warto zauważyć, że zarówno Katechizm jak i obowiązujące prawo kanoniczne nie określa wieku kandydata do bierzmowania. Właściwie ta sprawa w aktualnym ustawodawstwie pozostawiona jest decyzji Konferencji Biskupów poszczególnych krajów, a nawet roztropnemu zdaniu szafarza sakramentu, gdy co innego doradza poważna przyczyna. Dlatego Konferencja Episkopatu Polski, zgodnie z cytowaną normą kanoniczną, podjęła uchwałę, by bierzmowania udzielano młodzieży w wieku 14-15 lat, kiedy już na pewno wszyscy kandydaci osiągną zdolność rozeznania. Samo wyrażenie „wiek rozeznania” w tradycji kanonistycznej od czasu Soboru Laterańskiego IV (1215) znaczy tyle, co wiek używania rozumu i przyjmuje się, że dziecko po ukończeniu siódmego roku życia cieszy się jego używaniem, czyli rozeznaniem.
Tak więc w Kościele katolickim w przeszłości miały miejsce i także obecnie istnieją różnice co do wieku przyjmujących bierzmowanie w różnych krajach.
Dla przykładu, w niektórych państwach udziela się sakramentu bierzmowania przed przystąpieniem dziecka do Pierwszej Komunii Świętej, a nawet dość powszechnie stosowana była praktyka bierzmowania dzieci krótko po chrzcie, zachowana do naszych czasów w Hiszpanii, Portugalii, na Filipinach i w Ameryce Łacińskiej. Za bierzmowaniem przed przystąpieniem do stołu eucharystycznego opowiadają się ci, którzy przywołują praktykę Kościoła pierwotnego, gdzie sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego udzielano odpowiednio: chrzest, bierzmowanie i Eucharystia. Niektórzy spośród teologów broniących tego stanowiska podkreślają, że bierzmowanie ma przygotowywać do przyjęcia Eucharystii, ponieważ pozostałe „sakramenty i wszystkie kościelne dzieła apostolatu mają związek z Najświętszą Eucharystią i ku niej są ukierunkowane” (kan. 897).
Ks. Wiesław Mazurowski
„Pielgrzym” 2009, nr 8 (506), s. 8