7 marca 1984 roku w Zespole Szkół Rolniczych w Miętnem koło Garwolina rozpoczął się strajk młodzieży w obronie obecności krzyża w ich placówce. Ponad 400 uczniów przystąpiło do protestu. Tego samego dnia wieczorem do szkoły przybył jej dyrektor w obecności prokuratora. Obwieścili zamknięcie szkoły, prokurator groził młodzieży sankcjami karnymi.
Wobec takiego dictum młodzież podjęła decyzję o wyjściu z budynku i udaniu się do oddalonego o 5 kilometrów kościoła w Garwolinie. Nie dotarli na miejsce, bo na drodze stanęły im szeregi ZOMO. Uczniowie zawrócili i przybyli do internatu, gdzie zdecydowana większość z nich mieszkała. Po nieprzespanej nocy następnego dnia polami dotarli na garwoliński cmentarz, gdzie biciem w dzwon zaalarmowali miejscowych ludzi, którzy poinformowali duchownych z parafii o sytuacji. Ci doprowadzili do rozmów z milicją, w efekcie czego protestujący mogli dotrzeć do świątyni.
Strajk z marca był efektem sytuacji w szkole, która trwała od listopada 1983 roku, kiedy z hallu zniknęły niepostrzeżenie dwa krzyże. W kolejnych dniach symbole męki i zbawienia Chrystusa zostały usunięte z klas. Dodać należy, że zawieszone zostały, podobnie jak w wielu miejscach publicznych w Polsce, w trakcie istnienia legalnej „Solidarności”. Uczniowie napisali do dyrekcji placówki petycję, żądając wyjaśnienia sytuacji. Dopiero 19 grudnia dyrektor Ryszard Domański podczas apelu stwierdził, że szkoła jest miejscem świeckim, a zawieszenie krzyży zostało wymuszone przez „Solidarność”. Uczniowie nie przyjęli tego oświadczenia, zaczęli śpiewać pieśni religijne i nie rozeszli się do klas na zajęcia. Dyrektor obiecał ponowne rozpatrzenie sprawy. Po przerwie świątecznej powtórzył jednak swoje stanowisko z 19 grudnia. Uczniowie zażądali zwrotu zdjętych krzyży i po ich otrzymaniu 12 stycznia 1984 roku zawieźli je do kościoła w Garwolinie. Brak dialogu z młodymi doprowadził do opisanego na początku strajku okupacyjnego.
Podkreślić należy, że od początku protestu Kościół, bp Jan Mazur, ordynariusz siedlecki, duchowieństwo wsparli protestujących. Hierarcha przekazał młodzieży niewielkie krzyżyki, które odtąd nosili na piersiach. Po likwidacji strajku okupacyjnego, gdy młodzież przebywała w internacie w Miętnem, zorganizował dla nich specjalne nauki rekolekcyjne, które odbywały się we wtorki i piątki w świątyni w Garwolinie. W intencji dialogu biskup podjął bezterminowy post o chlebie i wodzie. Jego nieugięte stanowisko doprowadziło do rozmów z władzą i wypracowania kompromisowego rozwiązania. 6 kwietnia krzyż zawisł oficjalnie w szkolnej bibliotece. Mimo represji – wielu uczniów musiało podjąć naukę w innych szkołach – ich protest zakończył się sukcesem.
Adam Hlebowicz
„Pielgrzym” [17 i 24 marca 2024 R. XXXV Nr 6 (895)], str. 11.
Dwutygodnik „Pielgrzym” w wersji papierowej oraz elektronicznej (PDF) można zakupić w księgarni internetowej Wydawnictwa Bernardinum.
