8 grudnia 2022 r. w gmachu Biblioteki Diecezjalnej i Archiwum w Pelplinie odbyła się konferencja naukowa poświęcona cennemu zabytkowi archiwalnemu – pergaminowemu dokumentowi z pieczęcią majestatową króla Przemysła II, zawierającą najstarszy i unikatowy wizerunek herbu Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej.
Dokument z pieczęcią wystawił Przemysł II 15 sierpnia 1295 r. w Świeciu nad Wisłą. Zawiera on potwierdzenie nadań i przywilejów klasztorowi sióstr norbertanek w Żukowie. Do Archiwum Diecezjalnego dostał się on z polecenia bp. Stanisława Wojciecha Okoniewskiego w 1932 r. Awers pieczęci przedstawia króla w koronie, w długiej sukni i płaszczu, zasiadającego na skrzyniowym tronie, z berłem w prawicy i jabłkiem z krzyżem w lewej ręce. W otoku umieszczono majuskułowy napis: Sigillum Premislii Dei Gratia Regis Polonorum et Pomeraniae („Pieczęć Przemysła z Bożej Łaski Króla Polaków i Pomorza”). Na rewersie, w ozdobionym wicią roślinną polu, widnieje ostrołukowa tarcza z wizerunkiem orła z wysoko zadartą ukoronowaną głową. W otoku wygrawerowano sentencję: Reddidit Ipse Potens Victricia Signa Polonis („Władca ten przywrócił zwycięskie znaki Polakom”). Na pieczęci tej po raz pierwszy wizerunek Orła Białego w koronie występuje w roli herbu Królestwa Polskiego.
W 1995 r. przypadła 700. rocznica koronacji króla Przemysła II. Z tej okazji na Zamku Królewskim w Warszawie zorganizowano wystawę pt. „Orzeł Biały – 700 lat herbu Państwa Polskiego”. Nasz obiekt znalazł na niej honorowe miejsce. W 2021 r. dokument został wpisany na Krajową Listę Programu UNESCO „Pamięć świata”. Na początku 2022 r. Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych (NDAP) powiadomiła archiwistów o możliwości uzyskania grantu na konserwację zabytków archiwalnych w ramach realizacji zadań publicznych „Wspieranie działań archiwalnych 2022”. Zgłosiliśmy nasz obiekt na jego renowację, odpowiednio uzasadniając jego rangę; projekt poparł biskup pelpliński Ryszard Kasyna.
Bezpośrednią przyczyną zorganizowania konferencji było zakończenie prac konserwatorskich obiektu i wykonanie jego wiernej kopii metodą komputerową 3D. Rezultaty tych działań można było podziwiać na wystawie towarzyszącej konferencji. W konferencji wzięli udział m.in. bp Ryszard Kasyna, który wygłosił słowo wstępne, burmistrz miasta i gminy Pelplin Mirosław Chyła, przedstawiciel NDAP, od której otrzymaliśmy grant finansowy – Dariusz Makowski, dr Piotr Kulczyk – konserwator z Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, dyrektor Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej – ks. Tadeusz Ceynowa, dyrektor Muzeum Diecezjalnego – ks. Krystian Feddek, historycy – Ryszard Szwoch i Bogdan Wiśniewski. Na konferencję licznie przybyła pelplińska młodzież licealna i seminaryjna.
Spotkanie prowadziła archiwistka Iwona Cylman-Jażdzewska, zaś referaty wygłosili: ks. prof. Anastazy Nadolny („Losy dokumentu i jego znaczenie”), ks. dr Krzysztof Koch („Król Przemysł II i Pomorze Gdańskie”), dr Ivona Jablonskaja („Zagadnienia konserwacji i wykonania kopii dokumentu króla Przemysła II uwierzytelnionego pieczęcią”). Konferencję zorganizowały Archiwum Diecezjalne i Biblioteka Diecezjalna.
AN
„Pielgrzym” [8 i 15 stycznia 2023 R. XXXIV Nr 1 (864)], str. 8
Dwutygodnik „Pielgrzym” można zakupić w księgarni internetowej Wydawnictwa Bernardinum.
UWAGA!
Czasopismo do nabycia także w wersji elektronicznej (PDF)!
