O papieżu jako głowie mówimy w trojakim znaczeniu. Papież jest najpierw głową całego Kościoła rzymskokatolickiego oraz katolickich Kościołów wschodnich. Ponadto papież jest suwerenem państwa – miasta Watykan, stąd mówimy, że jest także głową państwa, w którym sprawuje wadzę ustawodawczą, administracyjną i sądowniczą o charakterze świeckim. Państwo Watykan zostało utworzone na mocy umowy międzynarodowej, zwanej paktem laterańskim, zawartej 11 lutego 1929 roku między państwem włoskim a Stolicą Apostolską. Powstało ono, aby na polu międzynarodowym wyraźniej zapewnić Stolicy Apostolskiej całkowitą i podmiotową niezależność w realizacji właściwych sobie celów.
Stąd w prawie kanonicznym posługujemy się precyzyjnym rozróżnieniem, nie zawsze funkcjonującym w mowie potocznej, między państwem watykańskim a Stolicą Apostolską. Watykan jest suwerennym czterdziestoczterohektarowym państwem teokracyjnym, czyli takim, w którym władzę religijną i świecką pełnią duchowni. Watykan pod względem ustroju politycznego jest monarchią elekcyjną, czyli państwem, w którym monarcha wybierany jest przez społeczeństwo lub uprawnioną jego część. Watykan, znajdujący się na terenie Rzymu we Włoszech, symbolizuje przede wszystkim międzynarodową podmiotowość Stolicy Apostolskiej, ma także prawo bicia własnej monety i emisji znaczków pocztowych. Językiem urzędowym Watykanu jest łacina i włoski. Watykan jako państwo posiada własną telewizję i rozgłośnię radiową, małą stację kolejową, sklep i aptekę oraz własną uczelnię i obserwatorium astronomiczne. Rolę szefa rządu pełni sekretarz stanu, obecnie kard. Tarcisio Bertone.
Przez Stolicę Apostolską natomiast rozumie się Biskupa Rzymu razem z ogółem organów pomocniczych tworzących Kurię Rzymską, której głównym celem jest świadczenie pomocy papieżowi w kierowaniu Kościołem powszechnym i realizacji misji Kościoła w świecie (kan. 361).
Ks. Wiesław Mazurowski
„Pielgrzym” 2009, nr 11 (509), s. 5